12 biến chứng thai kỳ: Dấu hiệu và cách xử trí

Các biến chứng thai kỳ là các vấn đề sức khỏe xảy ra trong thai kỳ có thể liên quan đến sức khỏe của người mẹ, sức khỏe của em bé hoặc cả hai. Một số phụ nữ có vấn đề sức khỏe phát sinh trong khi mang thai, và những phụ nữ khác có vấn đề sức khỏe trước khi mang thai có thể dẫn đến các biến chứng. Tình trạng sức khỏe khi mang thai của phụ nữ có thể là một nguy cơ gây biến chứng.

Bên cạnh đó, những thay đổi về nội tiết tố và cơ thể xảy ra trong thời kỳ mang thai cũng ảnh hưởng đến quá trình mang thai.

Các biến chứng thai kỳ phổ biến

1. Biến chứng sảy thai

Sảy thai là hiện tượng mất thai trong khoảng thời gian trước 20 tuần đầu của thai kỳ. Lý do sảy thai không phải lúc nào cũng được biết. Hầu hết các trường hợp sảy thai xảy ra trong tam cá nguyệt đầu tiên, tức là 13 tuần đầu tiên của thai kỳ. Những bất thường về nhiễm sắc thể có thể ngăn cản sự phát triển thích hợp của trứng đã thụ tinh. Hoặc các vấn đề về thể chất với hệ thống sinh sản của thai phụ có thể khiến em bé khó phát triển khỏe mạnh.

Sảy thai đôi khi được gọi là sảy thai tự nhiên, vì cơ thể tự bào thai giống như phá thai thủ thuật. Dấu hiệu sảy thai phổ biến nhất là chảy máu âm đạo bất thường. Các triệu chứng khác có thể bao gồm đau bụng dưới và chuột rút, và biến mất các triệu chứng mang thai, chẳng hạn như ốm nghén.

2. Mang thai ngoài tử cung

Trứng được thụ tinh làm tổ bên ngoài tử cung là thai ngoài tử cung. Trứng thường định cư ở một trong các ống dẫn trứng. Do giới hạn về không gian và thiếu các mô nuôi dưỡng ở đó, thai nhi không thể phát triển đúng cách.

Mang thai ngoài tử cung có thể gây đau dữ dội và tổn thương hệ thống sinh sản của phụ nữ, đồng thời có khả năng đe dọa tính mạng. Khi thai nhi tiếp tục phát triển, nó có thể làm vỡ ống dẫn trứng, dẫn đến xuất huyết nội nghiêm trọng và sẽ chấm dứt thai kỳ.

Nguyên nhân của chửa ngoài tử cung bao gồm tình trạng mô tế bào thường phát triển trong tử cung phát triển ở nơi khác trong cơ thể (lạc nội mạc tử cung) và sẹo ở ống dẫn trứng do nhiễm trùng lây truyền qua đường tình dục trước đó.

3. Đái tháo đường thai kỳ

Đái tháo đường thai kỳ là một dạng bệnh đái tháo đường được chẩn đoán trong thời kỳ mang thai. Điều đó có nghĩa là bạn cũng có nguy cơ mắc bệnh đái tháo đường cao hơn sau khi mang thai. Giống như bệnh đái tháo đường loại 2, bệnh đái tháo đường thai kỳ là do kháng insulin (cơ thể bạn không phản ứng chính xác với hormone insulin).

Phụ nữ bị đái tháo đường thai kỳ tăng nguy cơ sinh ra những em bé có cơ thể lớn hơn bình thường. Ngoài ra, các nguy cơ sức khỏe khác đối với em bé bao gồm: Vàng da, hội chứng suy hô hấp, lượng khoáng chất trong máu thấp bất thường và hạ đường huyết.

Bệnh đái tháo đường thai kỳ được điều trị thông qua việc thay đổi chế độ ăn uống và theo dõi chặt chẽ lượng đường trong máu. Thuốc uống để giảm mức đường huyết cũng có thể cần thiết. Mục đích là giữ cho lượng đường của người mẹ ở mức bình thường trong thời gian còn lại của thai kỳ.

4. Suy cổ tử cung

Nguyên nhân gây ra suy cổ tử cung thường mơ hồ, không rõ ràng nhưng dường như liên quan đến sự kết hợp của các bất thường cấu trúc và các yếu tố hóa sinh (ví dụ, viêm, nhiễm trùng); những yếu tố này có thể mắc phải hoặc di truyền. Hầu hết phụ nữ bị suy cổ tử cung không biết rằng cổ tử cung của họ đang mỏng đi hoặc ngắn lại. Suy cổ tử cung thường không có triệu chứng cho đến khi hiện tượng sinh non xảy ra. Một số phụ nữ có các triệu chứng sớm như căng tức âm đạo, chảy máu âm đạo hoặc ra máu ít một, đau bụng không điển hình hoặc đau thắt lưng, hoặc tiết dịch âm đạo.

Suy cổ tử cung được chẩn đoán bằng cách đo chiều dài cổ tử cung bằng siêu âm. Việc điều trị có thể bao gồm nghỉ ngơi tại giường, đặt thuốc đặt âm đạo của hormone progesterone, hoặc một thủ thuật gọi là thủ thuật thắt cổ tử cung.

Việc điều trị suy cổ tử cung sẽ phụ thuộc vào nhiều yếu tố, bao gồm chiều dài cổ tử cung, tuổi thai và kết quả của những lần mang thai trước nếu thai phụ đã từng mang thai.

5. Nhau bong non

Nhau bong non xảy ra khi nhau thai tách hoàn toàn hoặc một phần khỏi tử cung trước khi em bé được sinh ra. Sự tách biệt này có nghĩa là thai nhi không thể nhận được chất dinh dưỡng và oxy thích hợp. Nhau bong non xảy ra phổ biến nhất trong giai đoạn cuối của thai kỳ. Các triệu chứng phổ biến bao gồm chảy máu âm đạo, co thắt và đau bụng.

Các yếu tố khác có thể làm tăng nguy cơ bong nhau thai bao gồm: Phụ nữ mang thai bị tăng huyết áp mạn tính và các vấn đề liên quan đến thai kỳ như nhiễm độc máu (tiền sản giật), vỡ ối sớm, hút thuốc lá và sử dụng các chất gây nghiện...

6. Nhau tiền đạo

Nhau tiền đạo là một biến chứng thai kỳ hiếm gặp xảy ra nếu nhau thai bám vào phần dưới cùng của thành tử cung của phụ nữ, che phủ một phần hoặc hoàn toàn cổ tử cung. Khi nó xảy ra, nó thường xảy ra trong tam cá nguyệt thứ hai hoặc thứ ba. Tuy nhiên, một số phụ nữ có nhau thai nằm ở đầu thai kỳ.

Nhau tiền đạo sẽ nghiêm trọng hơn trong tam cá nguyệt thứ hai hoặc thứ ba, có thể dẫn đến chảy máu âm đạo nhiều. Nếu không được điều trị ngưng chảy máu khiến mẹ bị sốc thậm chí tử vong. Nhưng may mắn là hầu hết các trường hợp của tình trạng này đều được nhận biết sớm và điều trị thích hợp.

7. Nước ối ít hoặc dư thừa

Nước ối đệm tử cung để giữ an toàn cho thai nhi khỏi chấn thương. Và giúp duy trì nhiệt độ bên trong bụng mẹ. Có quá ít nước ối (thiểu ối) hoặc quá nhiều nước ối (đa ối) cản trở một số chức năng bình thường của tử cung.

Nước ối thấp có thể ngăn cản em bé phát triển cơ bắp, tay chân, phổi và ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa. Hầu hết các trường hợp thừa nước ối đều nhẹ và không gây ra vấn đề gì. Trong một số trường hợp hiếm hoi, quá nhiều nước ối có thể gây ra vỡ màng ối sớm, nhau bong non, chuyển dạ và sinh non, xuất huyết sau sinh (chảy máu sau khi sinh).

Tình trạng thiếu hoặc thừa chất lỏng thường được phát hiện trong tam cá nguyệt thứ hai khi thai nhi bắt đầu tập thở và hút nước ối. Đối với những người có quá ít nước ối, dung dịch muối có thể được bơm vào túi ối để giúp giảm nguy cơ chèn ép hoặc tổn thương các cơ quan của trẻ trong khi sinh.

Đối với những người có quá nhiều nước ối, thuốc có thể được sử dụng để giảm sản xuất chất lỏng. Trong một số trường hợp, một thủ thuật để hút bớt chất lỏng dư thừa (chọc hút nước ối) có thể được thực hiện. Trong cả hai trường hợp, nếu các phương pháp điều trị này không hiệu quả, có thể phải tiến hành lấy thai hoặc mổ lấy thai.

8. Tiền sản giật

Tiền sản giật là một tình trạng được đánh dấu bằng huyết áp cao và lượng protein cao trong nước tiểu của phụ nữ. Nó thường phát triển ở giai đoạn sau của thai kỳ, sau 20 tuần tuổi thai, nó có thể phát triển sớm hơn trong thai kỳ, hoặc thậm chí sau khi sinh.

Các bác sĩ không chắc chắn điều gì gây ra chứng tiền sản giật, và nó có thể từ nhẹ đến nặng. Trong những trường hợp nghiêm trọng, các triệu chứng có thể bao gồm đau đầu dữ dội, mờ hoặc mất thị lực tạm thời, đau bụng trên, buồn nôn, nôn mửa, chóng mặt, giảm lượng nước tiểu, tăng cân đột ngột, sưng ở mặt và tay. Thai phụ nên gọi cho bác sĩ hoặc đến phòng cấp cứu ngay lập tức nếu bị đau đầu dữ dội, mờ mắt hoặc đau bụng.

Đối với hầu hết phụ nữ, tiền sản giật sẽ không ảnh hưởng đến sức khỏe của em bé. Tuy nhiên, một số trường hợp tiền sản giật có thể khiến nhau thai không nhận đủ máu. Tiền sản giật có thể gây ra các biến chứng nghiêm trọng cho cả mẹ và bé gây ra các biến chứng bao gồm: tăng trưởng chậm, cân nặng khi sinh thấp, sinh non, khó thở cho em bé, nhau bong non, hội chứng HELLP, sản giật hoặc co giật.

9. Sản giật

Sản giật xảy ra khi tiền sản giật tiến triển và tấn công vào hệ thần kinh trung ương, gây co giật. Đó là một tình trạng rất nghiêm trọng. Nếu không được điều trị, nó có thể gây tử vong cho cả mẹ và con. Tuy nhiên, nếu được chăm sóc trước khi sinh đúng cách, rất hiếm khi chứng tiền sản giật dễ kiểm soát hơn tiến triển thành sản giật.

10. Sinh non

Chuyển dạ được coi là sinh non khi xảy ra sau 20 tuần và trước 37 tuần của thai kỳ. Theo truyền thống, chẩn đoán được thực hiện khi các cơn co thắt tử cung đều đặn có liên quan đến sự mở ra (giãn ra) hoặc mỏng đi (sự giãn nở) của cổ tử cung. Đẻ non do các biến chứng ở cả mẹ và con được điều trị tốt nhất bằng cách tiến hành sinh nở, mặc dù thực tế là người mẹ vẫn chưa đến ngày dự sinh.

Chuyển dạ sinh non cần được chăm sóc y tế kịp thời. Một phụ nữ gặp phải các triệu chứng của chuyển dạ sớm có thể được đặt trên giường nằm nghỉ ngơi hoặc được cho thuốc để ngừng các cơn co thắt và được theo dõi thường xuyên.

Có một loạt các yếu tố nguy cơ liên quan đến chuyển dạ và sinh non, bao gồm: hút thuốc, chăm sóc trước khi sinh không đầy đủ, tiền sử phá thai nhiều lần, tiền sử sinh non, một cổ tử cung không đủ năng lực, u xơ tử cung, đường tiết niệu và các bệnh nhiễm trùng khác

11. Huyết khối tĩnh mạch

Huyết khối tĩnh mạch là cục máu đông thường phát triển trong tĩnh mạch ở chân. Phụ nữ dễ bị đông máu trong suốt thời kỳ mang thai và sinh nở, đặc biệt là sau khi sinh (sau sinh). Cơ thể tăng khả năng đông máu trong quá trình sinh nở, và đôi khi tử cung mở rộng khiến máu ở phần dưới cơ thể khó trở về tim. Các cục gần bề mặt phổ biến hơn.

Huyết khối tĩnh mạch sâu nguy hiểm hơn nhiều và ít phổ biến hơn nhiều. Phụ nữ có nguy cơ hình thành cục máu đông cao hơn nếu có tiền sử gia đình bị huyết khối, trên 30 tuổi, thừa cân, đã từng sinh mổ, ảnh hưởng khói thuốc...

12. Hội chứng HELLP

Hội chứng HELLP (tán huyết, tăng men gan và số lượng tiểu cầu thấp) là một tình trạng đặc trưng bởi các bất thường về gan và máu. Hội chứng HELLP có thể tự xảy ra hoặc kết hợp với tiền sản giật. Các triệu chứng thường bao gồm: buồn nôn, đau buốt đường tiêu hóa, đau đầu, ngứa dữ dội.

Điều trị HELLP thường yêu cầu sinh ngay lập tức, vì có thể làm tăng nguy cơ biến chứng sức khỏe nghiêm trọng cho người mẹ. Các biến chứng bao gồm tổn thương vĩnh viễn hệ thần kinh, phổi và thận.

Phòng ngừa biến chứng thai kỳ

Để phòng ngừa các biến chứng thai kỳ, điều quan trọng là phụ nữ phải được chăm sóc sức khỏe trước và trong khi mang thai để giảm nguy cơ biến chứng thai kỳ.

- Trước khi mang thai

Hãy nói chuyện với bác sĩ của bạn về các vấn đề sức khỏe mà bạn đang gặp phải hoặc đã từng mắc phải trong quá khứ, bất kỳ vấn đề nào đã gặp phải trong bất kỳ lần mang thai nào trước đó. Nếu các vấn đề sức khỏe được kiểm soát và được chăm sóc trước khi sinh tốt, phụ nữ có khả năng sinh con bình thường, khỏe mạnh.

- Trong khi mang thai

Các triệu chứng và biến chứng khi mang thai có thể từ nhẹ và khó chịu đến bệnh nặng, đôi khi đe dọa tính mạng. Đôi khi phụ nữ có thể khó xác định triệu chứng nào là bình thường và triệu chứng nào không. Các vấn đề trong thai kỳ có thể bao gồm tình trạng thể chất và tinh thần ảnh hưởng đến sức khỏe của thai phụ hoặc thai nhi và những vấn đề này có thể trở nên tồi tệ hơn khi mang thai.

Vì vậy, thai phụ nên đi khám thai định kỳ, theo chỉ định của bác sĩ trước khi sinh. Khi có những dấu hiệu bất thưởng cần đến ngay cơ sở y tế để được theo dõi và chẩn đoán.