Báo động học sinh sử dụng và tham gia buôn bán ma túy

Quan ngại thực trạng học sinh vi phạm pháp luật liên quan đến ma túy

Hiện nay, tình trạng học sinh sử dụng chất cấm bị các lực lượng chức năng phát hiện không hiếm gặp. Ngoài việc sử dụng, không ít em còn tham gia tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép chất ma túy tổng hợp ngay trong trường học. Từ công tác xét xử những đối tượng cầm đầu đường dây mua bán ma túy cho thấy, học sinh đang là mục tiêu mà các băng nhóm buôn bán ma túy lợi dụng, khai thác phục vụ mục đích xấu bởi đây là nhóm nguy cơ cao dễ bị dụ dỗ, khống chế.

Một trong những thủ đoạn quen thuộc là dùng những học sinh đã sa ngã để lôi kéo học sinh mới sử dụng ma túy. Ngoài ra, thông qua các buổi liên hoan, sinh nhật… các em cũng bị những “người bạn” này dụ dỗ sử dụng chất cấm để “làm tăng cuộc vui”.  Ðến khi bị nghiện, những học sinh này lại tiếp tục bị khống chế, ép buộc vận chuyển, bán lẻ ma túy theo hình thức đa cấp để đổi lại việc được sử dụng ma túy miễn phí.

Ðiển hình là vụ việc 5 học sinh một trường cấp 3 thuộc huyện Hữu Lũng, tỉnh Lạng Sơn tham gia đường dây bán ma túy ngay trong lớp học cho hàng chục học sinh khác vào tháng 3/2019, hay vụ 2 học sinh tổ chức bán ma túy ngay cổng một trường THPT tại Ninh Bình tháng 4/2020. Gần đây nhất là một nhóm học sinh THPT tại huyện Quỳ Hợp, tỉnh Nghệ An tổ chức bán ma túy trong trường cho các học sinh là “khách quen” vào tháng 9/2021. Có thể nói, những vụ việc trên chỉ là những ví dụ điển hình của thực trạng học sinh tham gia vào đường dây buôn bán ma túy trong trường học xảy ra trên cả nước.

Trường hợp một sinh viên năm thứ nhất Khoa Công nghệ sinh học của một trường đại học đã tự nghiên cứu, nuôi cấy loại “nấm thức thần” vừa để sử dụng vừa bán cho các đối tượng khác cũng làm chúng ta lo lắng. Theo điều tra, năm 2018 (khi học lớp 11), sinh viên này bị stress nặng nên đã tìm đến "nấm thức thần" để giải khuây. Sau khi thi đỗ vào Khoa Công nghệ sinh học, nắm được quy trình nuôi cấy nên sinh viên này đã tìm tài liệu bằng tiếng Anh, tự học công thức và tạo ra một sản phẩm có chất “kích thích” để sử dụng. Trong một lần rao bán sản phẩm này trên mạng xã hội, đối tượng đã bị Công an quận Cầu Giấy, Hà Nội phát hiện, bắt giữ vào tháng 6/2020.

Ma túy được ngụy trang bằng thực phẩm

Hiện nay, các loại ma túy ngày càng đa dạng về chủng loại, giá thành rẻ, dễ mua bán, sử dụng và cất giấu. Những loại ma túy này đang len lỏi vào học đường với nhiều hình thức tinh vi, gây khó khăn trong công tác phát hiện và phòng ngừa. Dưới hình thức là thực phẩm, đồ uống, nhiều học sinh đã gián tiếp bị gây nghiện khi vô tình sử dụng các sản phẩm được pha trộn các chất ma túy. Khi được hỏi về cách nhận biết những đồ vật nào có thể ẩn chứa chất ma túy, nhiều học sinh THCS, THPT trên địa bàn TP. Hà Nội bày tỏ sự lúng túng, lo ngại khi không phân biệt được đâu là sản phẩm an toàn hay đâu là sản phẩm có chứa các chất gây nghiện. “Bình thường, em cũng có đọc các thông tin về ma túy trá hình trong những đồ ăn. Em sợ rằng lúc nào đó mình có thể trở thành nạn nhân hoặc người sử dụng ma túy mà không hay biết”, một học sinh chia sẻ.

Thực tế cũng cho thấy, sau những khó khăn do dịch Covid-19, nhiều học sinh bị ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe tâm thần nên dễ bị lôi kéo hoặc chủ động sử dụng chất gây nghiện như cách giải tỏa.

TS. BS Nguyễn Trung Nguyên - Giám đốc Trung tâm Chống độc, Bệnh viện  Bạch Mai cho biết, nhiều tháng gần đây Trung tâm đã tiếp nhận, điều trị các trường hợp là học sinh sử dụng thuốc lá, thuốc lá điện tử; bánh, kẹo, nước giải khát... có chứa ma túy. Mới đây nhất, Trung tâm điều trị cho một số học sinh đến từ tỉnh Yên Bái sau khi hút thuốc lá điện tử có hương vị lạ. Kết quả kiểm nghiệm của Viện Khoa học Hình sự (Bộ Công an) cho thấy, trong thuốc lá điện tử chứa chất ma túy mới chưa có tên trong danh mục chất gây nghiện. Hoạt chất này gây loạn thần, có thể dẫn tới ngộ độc, tử vong nhanh chóng đối với người sử dụng.

Vụ việc 13 học sinh Trường THPT Hoành Bồ (Quảng Ninh) bị đau bụng, đau đầu, buồn nôn, tê bì chân tay sau khi sử dụng một loại kẹo dẻo từ nước ngoài (được chiết xuất từ cây cần sa và chỉ được dùng theo chỉ định của bác sĩ tại Mỹ) do một bạn trong lớp mang đến là một ví dụ khi sử dụng những sản phẩm không rõ tính năng, nguồn gốc. Mặc dù sự việc không có dấu hiệu hình sự, nhưng đây cũng là lời cảnh báo trong việc quản lý sản phẩm có chứa các chất cấm được dùng trong y tế theo đơn bác sĩ. Vụ việc này cũng cho thấy những bất cập trong việc công nhận, cấp phép đối với một số hoạt chất tiền ma túy ở các quốc gia vẫn chưa đồng nhất. Theo Viện Khoa học Hình sự, số lượng chất ma túy hiện nay được quản lý tăng lên gấp hơn hai lần so với trước (có 543 chất ma túy và 57 tiền chất) và thường xuyên được cập nhật, bổ sung.

Cần có những giải pháp cụ thể để hỗ trợ, giải quyết các vấn đề liên quan đến các đối tượng học sinh trong đường dây tội phạm. Đảm bảo tất cả các học sinh bị lôi kéo vào hoạt động phạm tội được hỗ trợ như là nạn nhân.

Ðể ngăn chặn tội phạm ma túy trong trường học, Bộ GD&ÐT đã ban hành bộ tài liệu mang tính chuyên sâu về kỹ năng phòng ngừa, nhận biết các nguy cơ, tình huống không an toàn với ma túy. Ðây là một việc làm kịp thời trong bối cảnh các loại tội phạm về ma túy đang có dấu hiệu gia tăng và diễn biến phức tạp. Tuy nhiên, vẫn cần sự quyết liệt hơn nữa từ phía Bộ GD&ÐT cùng các cơ quan chức năng trong việc phát hiện, ngăn chặn từ xa các vụ nhập lậu ma túy vào Việt Nam, xử lý nghiêm các đối tượng cầm đầu để răn đe các đối tượng khác. Bên cạnh sự vào cuộc của các bộ, ngành thì rất cần sự chung tay từ phía gia đình trong việc quản lý, giáo dục con em mình ý thức phòng ngừa với ma túy mọi lúc, mọi nơi.