Bệnh viêm não mô cầu ở trẻ nhỏ

Gần đây, tôi nghe nhiều người bị mắc bệnh viêm não mô cầu (VNMC), bệnh này mức độ nguy hiểm ra sao và có lây không? Xin bác sĩ giải thích cơ chế gây bệnh VNMC? (Lê Thanh Hà, Thanh Oai, Hà Nội)

Trả lời: Bệnh VNMC là bệnh nhiễm trùng cấp tính do vi khuẩn Nesseria meningitidis gây ra. Vi khuẩn này có 4 nhóm chính là A, B, C và D. Vi khuẩn VNMC nhóm A và B thường hay gặp nhất. Đây là loại vi khuẩn thường trú ở vùng hầu họng mà không có triệu chứng bệnh (gọi là người lành mang trùng, chiếm khoảng 15%), khi có điều kiện thuận lợi thì sẽ gây bệnh cho con người.

VNMC là một bệnh nhiễm khuẩn nghiêm trọng, vi khuẩn này có thể gây tổn thương ở nhiều nơi trong cơ thể nhưng chủ yếu là gây nhiễm trùng huyết, xuất huyết, thậm chí xuất huyết từng vùng làm hoại tử da, làm bong da và viêm màng não. Đây là tình trạng nguy hiểm, gây tử vong có thể lấy đi sinh mạng của bệnh nhân đang khỏe mạnh chỉ trong vòng không quá 24 giờ sau khi những triệu chứng đầu tiên xuất hiện. Bệnh lây qua đường hô hấp do hít phải các giọt bắn ra từ dịch tiết hô hấp có chứa mầm bệnh của người bị nhiễm trùng ở giai đoạn ủ bệnh hay phát bệnh.

Bệnh cũng có thể lây gián tiếp qua tiếp xúc trên da hay qua đồ dùng, dụng cụ hàng ngày như ly, tách, điện thoại…

Xin bác sĩ cho biết những triệu chứng nào cảnh báo trẻ đã bị mắc VNMC? (Hoàng Văn Thống, TP.HCM)

Trả lời: Các triệu chứng của bệnh VNMC có thể xuất hiện một cách nhanh chóng hoặc trong vài ngày. Thông thường, bệnh phát triển trong vòng 3 - 7 ngày sau khi tiếp xúc với nguồn lây.

Các triệu chứng VNMC xuất hiện đột ngột và phổ biến nhất là sốt cao, mệt mỏi, đau đầu, đau cơ, bị cứng gáy, nhạy cảm với ánh sáng (sợ ánh sáng), nôn mửa, xuất hiện chấm xuất huyết màu đỏ (khi đè không mất) thường ở hông, mông, đầu gối, cẳng chân, một số trường hợp xuất huyết kết mạc mắt, thậm chí xuất huyết từng vùng làm hoại tử da, làm bong da (gọi là tử ban - rất nặng).

Về cảnh báo sớm: Ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ, các triệu chứng VNMC điển hình là sốt cao, nhức đầu, cứng cổ (gáy) và biếng ăn hoặc bỏ ăn. Ở trẻ nhỏ, thóp phồng hoặc phản xạ bất thường cũng có thể là dấu hiệu của VNMC.

Tôi thấy cháu mình có biểu hiện sốt cao, làm cách nào để phân biệt đó là sốt do viêm não Nhật Bản hay VNMC? (Ngô Thu Trang, Văn Lâm, Hưng Yên)

Trả lời: Thứ nhất, tác nhân gây bệnh viêm não Nhật Bản là do virus viêm não Nhật Bản gây ra, khác với VNMC là do vi khuẩn.

Thứ hai, bệnh viêm não Nhật Bản không lây truyền từ người sang người như VNMC. Phương thức lây truyền viêm não Nhật Bản là do muỗi bị nhiễm virus truyền sang người khi đốt. Thứ ba, triệu chứng hai bệnh có biểu hiện tương tự, nhưng viêm não Nhật Bản thường không có biến chứng xuất huyết từng vùng làm hoại tử da, làm bong da như VNMC.