Biến bãi rác thành sân chơi

Biến bãi rác thành sân chơi độc đáo, mới lạ

Cách đây 2 năm, bãi rác lớn tích tụ hàng chục năm, bốc mùi hôi thối nồng nặc, dài khoảng 500 mét cạnh bờ sông Hồng, đoạn từ cầu Long Biên đến cầu Chương Dương, nằm giữa khu phố 1 và 2 thuộc phường Phúc Tân là nỗi ám ảnh của người dân nơi đây. Rồi một ngày, khu vực này bỗng trở thành không gian sáng tạo mang tên con đường nghệ thuật cộng đồng Phúc Tân do các họa sĩ, nhà thiết kế biến hóa, sáng tạo nên. Trên nền bức tường ngăn cách giữa nhà dân và hành lang ven sông, 16 tác phẩm nghệ thuật được thiết kế với nhiều chất liệu khác nhau, kể những câu chuyện về lịch sử sông Hồng, cuộc sống người dân vùng ven sông và văn hóa Hà Nội. Ðiều đáng nói là các họa sĩ, nhà thiết kế đã sử dụng vật liệu tái chế, thân thiện với môi trường, tạo nên những tác phẩm độc đáo, sống động.

Khu vực tổ 16, phường Phúc Tân trước đây vốn rất bẩn, đầy rác thải và không an toàn. Ðầu năm 2021, khu vực này được cải tạo thành địa điểm thông thoáng để hội họp cộng đồng với khu vui chơi cho trẻ em, tập thể dục cho người lớn, không gian sạch sẽ cho những người phụ nữ di cư luộc ngô, khoai, sắn.

Mới đây, bãi đất bỏ hoang chứa đầy rác, nước thải ven sông Hồng thuộc phường Chương Dương, gây ô nhiễm môi trường nặng nề cho khu dân cư Tổ 5, 6 cũng đã được cải tạo thành không gian công cộng đa chức năng phục vụ nhân dân. Ðó là thành quả sau hơn 2 tháng Mạng lưới Vì một Hà Nội đáng sống khởi xướng với sự tham gia các tổ chức như: Think Playgrounds (TPG), ECUE, Keep Hanoi clean, Trung tâm nghiên cứu môi trường và cộng đồng cùng một số tổ chức, cá nhân cùng thực hiện. Hơn 200 tấn rác đã được dọn sạch, nước thải được xử lý trước khi đổ ra sông Hồng. Mô hình chia thành hai giai đoạn: Dọn rác thải, lắp đặt sân chơi và trồng vườn rừng sinh thái.

Một không gian công cộng rộng 1.500m2 với khu vui chơi của trẻ em, vườn rừng cộng đồng, đường kết nối cộng đồng với không gian xanh đã hoàn thiện. Khó có thể diễn tả được sự vui mừng của người dân các khu vực này khi bãi rác ô nhiễm lâu năm biến thành những không gian văn hóa sạch đẹp đáng sống.

Không gian xanh - sạch - đẹp giúp trẻ em phát triển lành mạnh hơn

Các dự án Cải tạo bãi rác thành sân chơi Tổ 16, phường Phúc Tân, dự án Cải tạo cảnh quan và trồng cây xanh tại bờ vở sông Hồng, phường Chương Dương đều có điểm chung cải tạo bãi rác ô nhiễm ven sông Hồng thành các không gian công cộng, vui chơi cho người dân và trẻ em trong khu vực.

Là người trực tiếp tham gia triển khai hoạt động, bà Chu Kim Ðức, phụ trách dự án của TPG cho biết: “Ðây là một không gian công cộng đặc biệt với nhu cầu sử dụng đa dạng từ nhiều thành phần dân cư khác nhau, đủ các lứa tuổi. Chúng tôi vui mừng được cùng cộng đồng tìm ra các giải pháp thiết kế đảm bảo sự hòa hợp và tính nghệ thuật. Người dân tại đây cũng rất nhiệt tình trong việc xây dựng và bảo vệ không gian công cộng của mình. Hy vọng, các hoạt động tại đây sẽ giúp trẻ em phát triển lành mạnh hơn và cộng đồng gắn kết hơn”.

Chia sẻ về không gian cộng đồng sạch, đẹp có ý nghĩa lớn, làm thay đổi bộ mặt của khu phố, thay đổi cả phong cách sống, lối sống của chính người dân nơi đây, ông Nguyễn Văn Tạo, Tổ phó Tổ 16, phường Phúc Tân cho biết: Từ ngày có sân chơi và không gian sinh hoạt cộng đồng, bà con và đặc biệt là trẻ con ra chơi rất đông, giúp con trẻ gắn kết với nhau hơn, giáo dục trẻ em biết bảo vệ môi trường sống của chính mình. Sân chơi Phúc Tân đã trở thành một không gian nghệ thuật thu hút mọi lứa tuổi, cả người nhập cư lẫn người dân sống lâu năm ở đó.

Bà Chu Kim Ðức cho biết thêm, cộng đồng tham gia là cách tốt nhất để cải tạo không gian sống của chính họ. Vì thế, khi triển khai sân chơi Phúc Tân và bờ vở sông Hồng, người dân được hỏi ý kiến rất kỹ, nhất là trẻ em. Khi được hỏi ý kiến, bé Thỏ - một em nhỏ sống ở đây đã nói cháu chỉ ước mơ bãi rác này biến mất đi. Cuối cùng thì bãi rác cũng biến mất. Từ đôi bàn tay khéo léo, sự sáng tạo và tinh thần tình nguyện vì cộng đồng, những người thực hiện dự án đã biến không ít loại phế liệu như lốp xe ô tô, tấm gỗ, thanh sắt thành những đồ chơi như bập bênh, đu quay... vừa an toàn, vừa gần gũi với thiên nhiên.

Dự án con đường nghệ thuật cộng đồng Phúc Tân, không gian công cộng đa chức năng Tổ 16, phường Phúc Tân và tại phường Chương Dương được cải tạo từ bãi rác ven sông như những viên gạch đầu tiên, tạo tiền đề tốt cho việc cải tạo bờ vở sông Hồng thành không gian đẹp, phục vụ người dân ven sông nói riêng và người dân Hà Nội nói chung. Hy vọng rằng, thời gian tới những không gian như thế này sẽ được xây dựng nhiều hơn nữa, tạo nên một Hà Nội văn minh, sạch đẹp đến từng con ngõ nhỏ.