Con khó kết bạn – Cha mẹ nên làm gì?

Chị Bình (Hoàng Mai, Hà Nội) đã từng rất lo lắng, bởi cô con gái 12 tuổi của mình tuy đứng top đầu trong lớp về kết quả học tập, nhưng luôn sống khép mình. Từ khi lên cấp 2, con không có người bạn nào. Con gái chị Bình thích đọc sách, nghe nhạc và luôn đắm chìm trong thế giới riêng với những cuốn sách, nhóm nhạc BTS của Hàn Quốc và những trò game yêu thích. Trong buổi họp phụ huynh cuối học kỳ I lớp 6, cô giáo chủ nhiệm đã trao đổi về tình hình của con. Theo cô, mặc dù con là cô bé ngoan ngoãn, lễ phép, xinh xắn, học giỏi song con không chơi với ai Đó là điều rất nguy hiểm, ảnh hưởng đến sự phát triển toàn diện của con. Vì vậy, cô mong muốn gia đình sẽ cùng hợp tác với giáo viên để tìm cách giúp con sống cởi mở và biết cách kết bạn.

Với mỗi người, bạn rất quan trọng. Với trẻ em cũng vậy, trẻ sẽ cô đơn và không thể phát triển bình thường nếu không được học tập, vui chơi, lớn lên cùng với bạn bè. Tuy nhiên, trong thực tế cuộc sống có không ít trẻ em rất khó kết bạn. Trẻ luôn cô đơn, lạc lõng giữa tập thể đông vui. Nhiều cha mẹ vô cùng lo lắng khi thấy con không có bạn và không có khả năng kết bạn.

Theo các chuyên gia tâm lý, trong trường hợp này, nếu cha mẹ cố tình thúc ép con thì con sẽ càng thu mình lại. Quát mắng cũng không thể giải quyết được vấn đề, bởi trẻ không cố tình làm như vậy, chỉ là trẻ không biết phải làm thế nào để kết bạn mà thôi. Điều quan trọng là cha mẹ cần tìm hiểu nguyên nhân nào khiến con khó kết bạn: Có thể là do trẻ quá coi trọng bản thân, luôn nghĩ mình là trung tâm; hoặc là do trẻ quá thân thiết với một bạn duy nhất; cũng có thể trẻ là tuýp thiếu tự tin và dễ dàng bị tổn thương... Bố mẹ nên phân tích nguyên nhân và hướng dẫn con cách để cải thiện quan hệ bạn bè.

Trở lại câu chuyện con gái chị Bình, nhờ những nỗ lực của cô giáo chủ nhiệm và của gia đình, cuối năm học lớp 6, con đã sống hòa đồng, cởi mở và có một nhóm bạn thân. Con cũng nhiệt tình hơn với các hoạt động của lớp, cùng nhóm bạn thân tích cực tham gia câu lạc bộ văn nghệ của trường. Ngoài đọc sách, nghe nhạc, cô bắt đầu học thêm môn bóng rổ và đang nỗ lực tham gia câu lạc bộ tiếng Hàn để trong tương lai có thể gặp thần tượng của mình. Thấy con vui vẻ, hoạt bát, biết kết bạn, và biết cư xử đúng mực với bạn bè, chị Bình như trút được tảng đá trong lòng.

Theo các chuyên gia tâm lý, để con có thể kết bạn, cha mẹ phải hướng dẫn con một cách từ tốn, nhẹ nhàng bằng cách:

Giúp con hiểu thế nào là tình bạn đích thực: Cha mẹ có thể kể cho con nghe một câu chuyện cảm động về tình bạn, sự cần thiết của tình bạn trong cuộc sống hàng ngày để trẻ hiểu được tầm quan trọng của một tình bạn đích thực.

Chủ động chào hỏi: Nếu con muốn có bạn chơi cùng đừng chờ đợi có bạn đến làm quen bởi không phải mọi sự chờ đợi đều được đáp lại. Tốt nhất, con nên chủ động làm quen, như thế con có thể kết bạn với nhiều người hơn.

Có thể kết bạn với ai, ở đâu: Con có thể kết bạn với bạn hàng xóm, với các bạn ở lớp, ở trường hoặc ở các các câu lạc bộ con tham gia... Nếu cảm thấy con có quá ít bạn bè, cha mẹ nên tạo những buổi gặp mặt, vui chơi chung của một nhóm gia đình để trẻ có cơ hội được chơi đùa cùng nhau, từ đó sẽ nảy sinh tình bạn.

Cần nói gì đầu tiên: Để làm quen với một ai đó, con cần chào hỏi những câu đơn giản như: hỏi tên, tuổi, trường lớp, nhà ở đâu? Hoặc con có thể bắt đầu trò chuyện về sở thích, thói quen hay đặc điểm tính cách nổi bật hoặc rủ bạn cùng tham gia vào một trò chơi nào đó.

Chú ý những điểm tốt: Không ai hoàn hảo và ai cũng có mặt mạnh, mặt chưa mạnh, nên cha mẹ hãy hướng con chú ý tới những điểm tốt, mặt mạnh của bạn, thay vì để ý những điều chưa tốt và còn khiếm khuyết của bạn.

Bản thân phải là người bạn tốt: Để có bạn tốt, con cũng cần thể hiện mình là một người bạn tốt, nghĩa là con phải biết quan tâm, giúp đỡ và chia sẻ với bạn của mình. Và đặc biệt, bạn tốt thì không bắt nạt bạn bè. 

Biết giữ lời hứa: Cha mẹ giải thích cho trẻ hiểu rằng, nếu con đưa ra một lời hứa, hãy giữ lời hứa của mình với bạn. Con hãy đối xử với bạn bè theo cách mà con muốn họ đối xử với mình.

Trung thành với bạn bè: Hãy dạy con rằng, nếu muốn có một người bạn tốt, con cần tôn trọng và trung thành với bạn. Một tình bạn đẹp không có chỗ cho sự phản bội hay chơi xấu nhau.

Biết nói lời xin lỗi và chấp nhận lời xin lỗi: Nếu con làm tổn thương một người bạn, hãy nói lời xin lỗi. Nếu một người bạn gây ra tổn thương và xin lỗi con, hãy chấp nhận lời xin lỗi.

Bạn thân và bạn bè: Bạn thân hay bạn tốt là người có thể lắng nghe mọi chia sẻ buồn vui của con và sẵn sàng giúp đỡ khi con gặp khó khăn, còn bạn bè chung chung là bạn xã giao, khi có những sự kiện vui vẻ hoặc hoạt động tập thể thì cùng tham gia. Không phải tất cả bạn bè đếu đối xử tốt với con nhưng con vẫn cần thân thiện với tất cả bạn bè

Đặc biệt, có một lưu ý với cha mẹ đó là: Để con kết bạn và có bạn tốt, cha mẹ phải cởi mở, thân thiện với bạn bè của trẻ.

Trong lúc xây dựng, duy trì, phát triển tình bạn, trẻ sẽ tự điều chỉnh tình cảm, thái độ, hành vi của mình. Qua chơi cùng bạn, trẻ có thể nhận biết và bày tỏ được tình cảm, cảm xúc của bản thân và biết chia sẻ điều đó với người khác. Để chơi được với bạn, trẻ sẽ học cách hòa nhã với mọi người; không nói hoặc làm những điều xúc phạm người khác.