Con muốn đi làm thêm - Ủng hộ hay ngăn cản?

Cơ hội để con có nhiều trải nghiệm

Gia đình rất có điều kiện nhưng ngay từ đầu hè, Minh Thu (16 tuổi - Hà Nội) vẫn xin bố mẹ cho đi làm tại một quán cafe trong khu đô thị gần nhà. Lúc đầu, bố em không đồng ý, bởi gia đình không để em thiếu gì. Tuy nhiên, sau khi nghe con trình bày lý do, đích thân bố mẹ cũng đến quan sát công việc của nhân viên tại quán thì Thu được chấp nhận cho đi làm thêm. Minh Thu làm ca sáng, từ 8h đến 14h, buổi chiều sẽ dành thời gian cho các sở thích cá nhân: đọc sách, đi bơi, tập yoga và giúp mẹ việc nhà. Sang tháng 8, Thu tự giác xin nghỉ để tập trung việc học. Vậy là sau 2 tháng hè, cô bé đã có có một khoản tiền tiết kiệm khoảng 7 triệu đồng để mua dụng cụ học tập cho năm học mới và mua thẻ tập yoga.

Ngay từ cuối năm học lớp 11, Minh Khoa (Phú Thọ) đã tìm hiểu những việc học sinh có thể làm thêm theo giờ trong dịp hè. Khoa xin phép bố mẹ cho đi làm thêm tại một quán game. Tuy nhiên, mẹ Khoa không đồng ý và khuyên con tìm công việc khác phù hợp hơn. Biết Khoa học ngoại ngữ giỏi nên các cô chú ở khu phố nhờ Khoa kèm tiếng Anh cho con trong dịp hè. Công việc gia sư cho các em nhỏ có vẻ hợp với Khoa, bởi “thầy” và trò có thể tự sắp xếp thời khóa biểu, lịch học phù hợp. Từ khi làm gia sư, Khoa ít chơi game, lướt facbook mà dành thời gian soạn “giáo án” và tìm hiểu tài liệu mở mang thêm kiến thức. Tiền lương gia sư, Khoa để dành mua ống lens cho máy ảnh, thỏa mãn đam mê của mình.

Dịp hè, Việt Anh (17 tuổi) xin mẹ cho đi phụ bàn ở các buổi tiệc cưới hỏi vì có bác làm dịch vụ nấu cỗ. Tuy thu nhập không nhiều nhưng sau 3 tháng, số tiền đủ để cậu mua sắm cặp sách, đồ dùng học tập, quần áo mới cho bản thân và 2 em.  Chia sẻ về việc cho con đi làm thêm dịp hè, chị Liên - mẹ Việt Anh cho biết: “Tôi muốn con có được trải nghiệm sớm trong việc kiếm tiền, hiểu được giá trị của đồng tiền. Trẻ em ngày nay hầu hết sống trong sự sung túc, đầy đủ nên ít cảm nhận được khó khăn cũng như không biết quý trọng những gì mình đang có. Hơn nữa, đi làm thêm trong hè còn giúp con bớt được những việc vô bổ như chơi game, lướt mạng xã hội cả ngày... Biết con sẽ vất vả, tiền kiếm không nhiều, có thể gặp rủi ro, nhưng các bài học có được từ thực tế là vô giá”.

Làm thêm trong dịp hè có thể mang lại nhiều lợi ích cho trẻ như: Tăng tính tự lập; Trang bị những kĩ năng sống cần thiết; Thêm những mối quan hệ, bạn bè; Trau dồi khả năng giao tiếp xã hội, khả năng làm việc nhóm; Phát triển kỹ năng mềm, định hướng nghề nghiệp; Tạo thu nhập đầu tư cho sở thích, chi dùng cá nhân. Ðây cũng là cơ hội để con hiểu hơn về giá trị của đồng tiền… Tuy nhiên, việc đi làm sớm cũng có những mặt trái của nó. Khi chưa thành niên thì các em chưa trưởng thành một cách trọn vẹn, vì vậy nếu lao động không đúng cách sẽ gây ảnh hưởng về mặt thể chất. Ngoài ra, các em có thể bị lợi dụng, lừa đảo dẫn đến hậu quả về mặt tâm lý. Ðôi khi, việc kiếm được nhiều tiền cũng gây tác hại không tốt, trẻ có thể sẽ chểnh mảng việc học hành, nảy sinh tâm lý tiêu xài hoang phí…

Theo tiến sĩ Nguyễn Tùng Lâm, Chủ tịch Hội tâm lý Giáo dục Hà Nội, cho trẻ đi làm thêm sớm có thể tồn tại những mặt trái, buộc phụ huynh phải lưu tâm, tránh để con tiêu xài mất kiểm soát, bị bạn bè lôi kéo, rủ rê mà chểnh mảng học tập. Chưa kể, việc được trả thù lao quá cao sẽ khiến trẻ hiểu sai giá trị của lao động.

Ủng hộ và sát cánh

Trẻ muốn đi làm thêm đôi khi vì mong muốn kiếm thêm tiền để chi tiêu cá nhân, nhưng cũng có thể vì các em háo hức và tò mò với cuộc sống bên ngoài, muốn được thử những công việc chưa từng được làm. Vì vậy, việc phụ huynh đồng hành cùng con là rất cần thiết. Khi trẻ bày tỏ mong muốn đi làm, cha mẹ đừng vội phủ nhận, mà hãy cho phép con đi làm thử 1 đến 2 tuần với điều kiện con phải cân bằng được giữa việc học, làm thêm và cuộc sống cá nhân. Nếu sau thời gian thử việc, trẻ vẫn học tập tốt, hoàn thành công việc và cảm thấy vui vẻ thì cha mẹ nên động viên con.

Hãy khuyên con chọn công việc phù hợp, đáp ứng với các yếu tố: sức khỏe, sở thích, thời khóa biểu... Với trẻ đang học cấp phổ thông, các con có thể làm các công việc thời vụ vào mùa hè. Ðầu tiên có thể bắt đầu với những công việc đơn giản, vừa sức và thời gian linh động như gia sư, phụ bàn, cộng tác viên…

Trước khi con đi làm, cha mẹ nên tìm hiểu về công việc con chọn để giúp con tránh dính vào những bẫy lừa đảo trên thị trường tuyển dụng. Hãy hỏi con xem có cần cha mẹ giúp đỡ gì về phương tiện di chuyển, trang phục làm việc, thiết bị làm việc (điện thoại, máy tính, kiến thức cần có) không? Có thể trẻ không cần bạn giúp, nhưng chúng sẽ thấy vui và yên tâm khi được bố mẹ ủng hộ và sát cánh.

Khi con đi làm, cha mẹ cũng nên đề ra một số quy tắc để đảm bảo con luôn an toàn, tránh những mối nguy hiểm. Ví dụ, cha mẹ hãy đề ra các quy tắc “làm quá giờ phải báo cho bố mẹ”; “không được tắt điện thoại khi đi làm thêm”, “không được chọn ca làm quá khuya”, “lựa chọn nơi làm gần nhà”...