"Con nhà người ta"...

Không khó để nhận thấy, ngày nay có rất nhiều bố mẹ rất thích so sánh con mình với con nhà người ta. Khi so sánh như vậy, mặc dù mang ý tốt là bố mẹ muốn con mình phấn đấu hơn nhưng cũng vô tình tổn thương tâm lý trẻ.

Em Tuấn Anh, 14 tuổi, ở Hà Nội kể, ngay từ nhỏ, em luôn bị bố mẹ mang ra so sánh với "con nhà người ta". Em rất buồn khi luôn bị cha mẹ cho rằng không bằng "con người ta" như học giỏi hơn, thông minh hơn, lễ phép hơn, chăm chỉ hơn... mà hoàn toàn chưa một lần biết mặt mũi "con nhà người ta" như thế nào. Lớn lên chút, mỗi lần họp phụ huynh về, em luôn bị ám ảnh vì trong bữa cơm chắc chắn bố mẹ luôn so sánh con với những bạn học nhất nhì lớp.

Mỗi lần nghe câu nói này, Tuấn Anh cảm giác như những đứa trẻ khác có thể làm bất cứ điều gì, còn mình thì không. Dù em có cố gắng làm tốt như thế nào đi chăng nữa cũng chẳng bao giờ nhận được sự khẳng định hay khen ngợi của bố mẹ.

Đối với bố mẹ em, họ mong muốn và hy vọng con trai mình cũng có thể trở nên xuất sắc. Tuy nhiên, em cảm thấy rất chán ghét với việc so sánh của bố mẹ mình. Cứ mỗi lần nói về vấn đề này, em và bố mẹ luôn bất hoà với nhau. 

Có những em nhỏ còn tội hơn. Bố mẹ cứ đem so sánh con với những đứa trẻ khác ngay từ khi vừa lọt lòng. Khi mới sinh, họ hàng ai cũng vào thi nhau hỏi: "Con nặng bao nhiêu kg? Con giống ai? Sao nó xấu vậy… mà ít ai quan tâm hỏi: "Mẹ có mệt không", "Mẹ tròn con vuông chứ?"...

Rồi những đứa nhỏ có lỗi gì mà lại đem chúng so sánh với nhau? Con bà A sinh con tận 3,6kg trong khi con cháu mình có 2,8kg. Cân nặng lúc sinh chỉ là một yếu tố để làm cột mốc để theo dõi phát triển sau này chứ không phải là yếu tố nói lên đứa bé đó tốt/xấu hay thậm chí phán xét người mẹ ấy tốt/xấu thế nào.

Bố mẹ cần nhận ra rằng, trong vấn đề học hành, chỉ cần một đứa trẻ chịu học, kể cả khi chúng làm bài thi không tốt, bố mẹ vẫn nên động viên con. Sự động viên, khích lệ, tin tưởng vào con cái sẽ giúp trẻ dần dần có động lực học và tiến bộ hơn.

Ngược lại, nếu con cái bị điểm kém nhưng bố mẹ không quan tâm đến nguyên nhân cụ thể, thường so sánh với “con nhà người ta”, trẻ sẽ nghĩ rằng dù có cố gắng thêm nữa cũng không bằng người khác, tốt hơn là không học.

Khi con cái gặp khó khăn, điểm số không tốt hay có vấn đề nào đó, điều trước tiên bố mẹ cần làm là kiên nhẫn giao tiếp với con mình. Những lời nói dịu dàng lúc nào cũng mang lại hiệu quả gấp nhiều lần so với việc la mắng hay so sánh với người khác. Nếu có sự so sánh, đó nên là so sánh với bản thân của con cái, liệu rằng chúng đã làm tốt hơn so với trước đây hay chưa.

Quá trình dạy dỗ con cái không hề đơn giản, nếu giáo dục bằng những ngôn từ tiêu cực, lòng tự trọng của một đứa trẻ sẽ bị tổn thương, khiến cho trẻ ngày càng không muốn nói chuyện với bố mẹ. Con sẽ dần thu mình, ít nói và cha mẹ sẽ không hiểu được con mình muốn gì, khoảng cách ngày thêm xa.

Khi lòng nhiệt thành của trẻ trong vấn đề nào đó, ví như việc học bị suy giảm, chúng sẽ dần mất hứng thú và động lực học, lúc đó không những điểm số tụt dốc mà tâm lý của trẻ cũng xuất hiện vấn đề.

Nếu muốn con cái tự giác học hành, sống tích cực, bố mẹ cần tin tưởng vào con mình. Thay vì so sánh con mình với "con nhà người ta", hãy so sánh với chính bản thân của đứa trẻ sẽ tốt hơn.