Con trẻ cần được tôn trọng

Con trẻ cần được cha mẹ tôn trọng từ những việc nhỏ nhất. Cha mẹ không nên lấy thế “kẻ bề trên” để xử sự với con vì sẽ tác động không tốt đến tâm sinh lí của trẻ. Các chuyên gia tâm lý cho rằng, những cư xử thiếu sự tôn trọng con cái của các bậc phụ huynh có thể khiến trẻ thu mình vào một thế giới riêng, tự ti, mặc cảm, không muốn chia sẻ tâm sự với cha mẹ. Câu hỏi đặt ra là cha mẹ cần làm gì để con thấy mình được tôn trọng và đối xử công bằng?

Trong một chia sẻ gần đây, nhà văn Hoàng Anh Tú viết: “Tôi vẫn thường nói với 3 đứa nhỏ nhà mình: Bố có thể yêu các con không bằng mẹ yêu các con, chăm các con không bằng bà ngoại, bà nội, dạy các con học không bằng cô giáo. Thế nên, bố sẽ học cách tôn trọng các con hơn tất thảy mọi người!...

Tôn trọng từng điều nhỏ bé nhất như ngưng đăng ảnh các con lên Facebook nếu các con không cho phép. Như cất máy điện thoại đi khi ngồi cùng các con. Như phân tích chứ không phán xét. Như định giá chứ không đánh giá. Như sửa chữa chứ không quy kết. Như giải pháp chứ không giải quyết. Quyết định nằm ở các con. Sai chỗ nào ta sửa chỗ đó. Tôn trọng các con như tôn trọng một người lớn”.

Tôn trọng con không phải là bất chấp đồng ý những yêu cầu dù rất phi lý từ con, cũng không phải để con một mình “tự bơi” trong những quyết định quan trọng… Tôn trọng là việc bố mẹ cư xử đúng mực, không xâm phạm đến quyền riêng tư của con, quan tâm đến suy nghĩ, cảm xúc và sức khỏe của con để từ đó có thể hỗ trợ con trong việc đưa ra các quyết định hợp lý nhất.

Thực tế, không có một công thức chung nào cho việc làm cha mẹ tốt. Hãy bắt đầu hành trình làm cha mẹ tốt từ việc học cách tôn trọng con cái từ những điều nhỏ nhất như:

Hành xử tôn trọng và bình đẳng với con

Cha mẹ luôn là hình mẫu con cái nhìn vào. Vì vậy, trong ứng xử hàng ngày, cha mẹ hãy dùng từ ngữ đúng mực, cảm ơn khi nhờ con làm việc, xin lỗi nếu làm sai hay trách nhầm con…; Không chê trách, mắng chửi, cân nhắc trong hành vi và lời nói với con, để con thoải mái nói lên suy nghĩ của mình... Tất cả những điều này sẽ giúp bố mẹ rút ngắn khoảng cách với con.

Tôn trọng quyền riêng tư của con

Cũng giống như nhiều bậc phụ huynh, tôi thỉnh thoảng bí mật vào facebook của con và đôi lần còn lén xem nhật ký của cô con gái đang tuổi “ngựa chứng” với lý do “rất chính đáng” bao biện cho hành vi của mình là: Xem để biết con đang làm gì và nghĩ gì. Tuy nhiên, khi nhớ lại hơn 20 năm trước mình đã “phát điên” thế nào khi bị mẹ xem nhật ký, tôi đã điều chỉnh, tìm cách khác để hiểu con. Bởi tôi biết, chính những việc làm này sẽ khiến con trẻ cảm thấy mình không được tôn trọng, bị theo dõi, mất quyền tự do và ngày càng xa lánh, không muốn chia sẻ điều gì với cha mẹ. Tôn trọng quyền riêng tư của con, cha mẹ có thể bắt đầu từ việc học cách “mượn” đồ đạc của con và chỉ sử dụng khi đã được trẻ đồng ý. Thậm chí, cha mẹ còn phải làm quen với việc gõ cửa trước khi vào phòng con...

Tôn trọng những mối quan hệ của con

Cha mẹ có khi không thích những người bạn của con dù với bất cứ lý do gì thì cũng đừng tỏ thái độ hay cấm đoán. Trẻ đang ở độ tuổi thích thể hiện và nổi loạn nên sự  cấm đoán của cha mẹ chỉ khiến trẻ muốn làm ngược lại. Hãy thử nói chuyện với con về những người bạn để hiểu hơn về mối quan hệ này. Bên cạnh đó, với những rung động đầu đời của trẻ, cha mẹ cũng đừng gay gắt ngăn cản mà hãy tôn trọng cảm xúc của con, để con được sống với những cảm xúc chân thật và đáng yêu. Ðiều quan trọng là chúng ta luôn ở bên, chia sẻ và hướng dẫn con những kỹ năng, kiến thức giới tính, để con biết đâu là điểm dừng.

Tôn trọng những quyết định của con

Từ những việc nhỏ nhất như chọn quần áo, để kiểu tóc, chọn học môn năng khiếu gì; đến những việc lớn như chọn trường đại học, ngành nghề hay người bạn đời, cha mẹ không nên lấy thế “kẻ bề trên” để ép con phải nhất nhất theo ý của mình. Hãy để con tự quyết, tự chủ và học cách chịu trách nhiệm với những gì mình lựa chọn. Dù có sai lầm, có vấp ngã thì những điều đó cũng sẽ giúp con trưởng thành và vững vàng hơn. Cha mẹ hãy luôn là người đồng hành, đưa ra những ý kiến tư vấn, đồng thời phân tích đúng - sai cho con hiểu. Hãy học cách trở thành người bạn chứ không phải là người chỉ đạo con.

Tôn trọng con để trẻ biết tôn trọng chính mình và tôn trọng người khác

Môi trường sống là yếu tố tác động rất lớn lên hành vi, thói quen và sự hình thành tính cách của trẻ. Tư duy của trẻ được hình thành và phát triển thông qua chính cách mà cha mẹ đối xử với con. Sự tôn trọng sẽ phát triển tự nhiên khi trẻ được truyền cảm hứng từ người lớn. Khi các con nhận được sự tôn trọng từ bố mẹ, chúng sẽ ý thức hơn với hành động, với cuộc sống, từ đó biết tôn trọng bản thân mình. Cách cha mẹ trò chuyện cùng con, lắng nghe những điều con nói, tôn trọng ý kiến của con, giữ lời hứa với con… cũng chính là những bài học đầu tiên để con biết thể hiện sự tôn trọng với cha mẹ và với người khác như thế nào.

Tôn trọng con chính là chìa khóa gắn kết yêu thương trong gia đình, là yếu tố tiên quyết trong việc nuôi dạy con.

Một đứa trẻ được tôn trọng là khi những suy nghĩ, cảm xúc của con được lắng nghe; khi những ước mơ, sở thích của con được chắp cánh; sự khác biệt về quan điểm, lý tưởng của con được chấp nhận; con có quyền tự do lựa chọn và tự chủ trong những quyết định của mình...