Cùng nuôi dưỡng và chăm sóc con sau ly hôn

Cha mẹ ly hôn và những hệ lụy trẻ phải đối mặt

Với người phương Tây, đa số các cặp vợ chồng sau khi ly hôn vẫn coi nhau như bạn bè và sẵn sàng hợp tác cùng nhau để nuôi dạy và chăm sóc con một cách tốt nhất có thể. Nhưng với người Việt Nam thì khác, phần lớn các cặp vợ chồng sau ly hôn không còn muốn nhìn mặt nhau, thậm chí coi nhau như kẻ thù. Nhiều ông bố/bà mẹ còn tìm mọi cách ngăn cản người cũ đến thăm nuôi con, cố tình cắt đứt liên lạc của chồng/vợ cũ với con.

Nhưng có một sự thật bạn không thể chối bỏ, đó là người cũ tuy không còn là chồng/vợ bạn, nhưng anh ấy/cô ấy mãi mãi là bố/mẹ của con bạn.

Sau ly hôn, bạn có thể sẽ nhanh chóng tái hôn và có một người chồng/vợ mới, nhưng trẻ thì không, chúng chỉ có duy nhất một ông bố và một bà mẹ đẻ, cha dượng hay mẹ kế cho dù có tốt đến mấy cũng không thể thay thế hoàn toàn vị trí cha mẹ đẻ trong tâm trí trẻ.

Trẻ em thường không thể hiểu tại sao gia đình của mình lại bị chia cắt và tại sao cha mẹ lại không còn yêu thương nhau nữa. Hiếm khi các bậc phụ huynh chia sẻ lý do thực sự của cuộc chia ly. Họ thường nói với trẻ rằng, cha mẹ đã không còn yêu nhau nữa, cha mẹ quá khác biệt về suy nghĩ và lối sống nên cần chia tay để giải thoát cho nhau.

Việc giải thích chung chung, không rõ ràng khiến cho một số trẻ băn khoăn suy nghĩ và cảm giác như mình cũng có một phần trách nhiệm trong việc ly hôn của cha mẹ. Trẻ luôn tự dằn vặt bản thân và cảm thấy cuộc sống thật chán nản. Một số lại tỏ ra tức giận khi biết lý do của việc ly hôn là do cha hoặc mẹ đã mắc sai lầm nghiêm trọng không thể tha thứ. Trẻ cảm thấy bị tổn thương và không được yêu thương, trân trọng.

Cuộc sống sau ly hôn không chỉ khó khăn với các ông bố/bà mẹ mà dường như quá khắc nghiệt đối với những tâm hồn trẻ thơ còn non nớt.

Thiếu đi sự giáo dục và chăm sóc của cha hoặc mẹ, trẻ em có nguy cơ mắc chứng lo âu, trầm cảm hoặc các dạng rối loạn tâm thần. Nếu cha mẹ không thường xuyên trò chuyện với con, trẻ sẽ dần thu mình và không còn muốn giao tiếp với bất cứ ai.

Nhiều nghiên cứu cũng đã chỉ ra rằng, những đứa trẻ lớn lên trong gia đình đầy đủ cả cha và mẹ ít có xu hướng bốc đồng hoặc hung hăng hơn những trẻ em cha mẹ ly hôn. Mặt khác, những đứa trẻ có cha mẹ ly hôn gặp nhiều khó khăn hơn khi giao tiếp với bạn bè cùng trang lứa.

Ngoài ra, việc cha mẹ ly hôn có thể ảnh hưởng đến kết quả học tập của trẻ. Trẻ khó tập trung học vì buồn bã, chán nản.

Cùng nhau nuôi dưỡng, chăm sóc và giáo dục con

Cho dù bạn căm ghét người cũ đến đâu thì cũng không nên nói xấu bố/mẹ của con trước mặt trẻ. Nói xấu người bạn đời cũ không làm bạn trở nên tốt hơn trong mắt con, thậm chí điều này còn khiến trẻ cảm thấy hoang mang, bối rối, không biết nên tin ai.

Hãy cố gắng giữ liên lạc với người cũ để cùng nhau hợp tác nuôi dưỡng và chăm sóc, giáo dục con. Không nên ngăn cản người cũ gặp con, hãy tuân thủ các quy định của tòa án.

Nên thống nhất với chồng/vợ cũ cách nuôi dạy con, thống nhất các quy định và kỷ luật. Tuy nhiên, mọi giao tiếp với người cũ cần có chừng mực để không làm ảnh hưởng đến cuộc sống mới của người cũ.

Bạn cũng không cần cố gắng chứng tỏ mình có thể làm tốt cả hai vai trò là làm cha lẫn mẹ. Việc cố chứng tỏ mình hoàn hảo có thể khiến bạn cảm thấy mệt mỏi và kiệt sức. Cũng đừng cố gắng thuyết phục trẻ rằng bạn yêu con hơn người cũ. Trẻ em rất nhạy cảm và đủ thông minh để hiểu ai là người thực sự yêu thương và quan tâm đến chúng.

Sau khi cha mẹ ly hôn, trẻ thường bị sang chấn tâm lý và cảm thấy cô đơn, hãy cố gắng dành nhiều thời gian cho con. Giải thích cho con hiểu ly hôn là gì và cho dù có ly hôn, cha, mẹ vẫn sẽ yêu thương con như trước đây. Nếu trẻ gặp khó khăn trong cuộc sống mới như cảm thấy khó hòa nhập với các bạn ở trường học mới, con bị bạo lực học đường, bị bắt nạt trên mạng… cha/mẹ khuyến khích con nói ra để được cha, mẹ can thiệp, giúp đỡ kịp thời.

Nếu sau ly hôn, người cha/mẹ được giao quyền nuôi dưỡng có hành vi bạo hành trẻ, người mẹ/cha còn lại cần làm gì để bảo vệ con mình?

Trả lời phóng viên Vì trẻ em, luật sư Trần Thị Ngọc Nữ, Chi hội trưởng Chi hội Luật sư thuộc Hội Bảo vệ quyền trẻ em TP.HCM cho biết: Người mẹ/cha phát hiện con bị bạo hành có thể báo cho cơ quan chức năng như: Công an, Hội bảo vệ quyền trẻ em, UBND phường… Cần đưa trẻ đi khám bệnh và nhờ cơ quan chức năng can thiệp ngay; đồng thời ngay lập tức nộp đơn ra tòa yêu cầu thay đổi quyền nuôi con, yêu cầu áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời giao con cho mình nuôi dưỡng để tránh việc trẻ tiếp tục bị bạo hành. Khi ra tòa phải kèm chứng cứ trẻ bị bạo hành như hình ảnh, hồ sơ bệnh án…