Đại dịch Covid-19 ảnh hưởng đến quyền được tiêm chủng của trẻ em

Nhiều phụ huynh trễ hẹn hoặc bỏ qua lịch tiêm chủng của trẻ

Trước đây, chị Thúy (Phú Thọ) thường đưa bé Gia Hưng (1 tuổi) đi tiêm chủng ở Bệnh viện Sản Nhi tỉnh Phú Thọ. Tuy nhiên, khi dịch bệnh Covid-19 bùng phát lần thứ 4, chị đã quyết định chuyển tiêm chủng cho con ở trạm y tế xã. Chị cho biết, mình khá yên tâm khi cho con tiêm ở trạm y tế xã, vì trạm có không gian rộng rãi và thực hiện tốt công tác phòng chống dịch bệnh, có thông báo khung giờ tiêm cho mỗi bé, các gia đình cho trẻ đi tiêm chủng đều thực hiện đúng quy định 5K của Bộ Y tế.

Không giống như chị Thúy, chị Huyền (Vĩnh Phúc) sinh con được 4 tháng nhưng nhất quyết giữ con trong nhà, không cho bé đi tiêm chủng bởi lo sợ lây nhiễm Covid-19 tại các cơ sở tiêm. Khi dịch Covid-19 ở Vĩnh Phúc có dấu hiệu “hạ nhiệt” và được kiểm soát, anh Thắng chồng chị lo con bị lỡ các mũi tiêm chủng đầu đời đã ra sức khuyên vợ, nhưng trước sau chị Huyền vẫn nhất quyết: Khi nào hết dịch mới cho con đi tiêm!

Cũng tâm lý lo sợ lây nhiễm Covid-19 mà chị Ngân (Hà Nội) cứ trì hoãn mãi việc đưa bé Thùy Linh đi tiêm phòng ung thư cổ tử cung (HPV). Chị bảo, vẫn biết tiêm phòng cho con gái là rất cần thiết, nhưng dịch Covid-19 đang phức tạp nên khi nào Hà Nội kiểm soát hoàn toàn được dịch bệnh chị mới đưa con đi tiêm.

Đại dịch Covid-19 đang làm “đứt gãy” lịch tiêm chủng của nhiều trẻ nhỏ lẫn người lớn tuổi. Do lo sợ bị lây Covid-19 cho bản thân và các con, không ít gia đình có tâm lý e ngại ra khỏi nhà để đi tiêm chủng phòng ngừa các bệnh khác. Ngoài tâm lý lo ngại, khi các nguồn lực và nhân sự được chuyển hướng để hỗ trợ phòng chống Covid-19, cũng gây nên những gián đoạn đối với việc cung cấp dịch vụ tiêm chủng ở nhiều nơi trên thế giới. Ở một số quốc gia, các phòng khám đã bị đóng cửa hoặc giảm giờ làm việc, trong khi người dân có thể không muốn đi khám vì sợ lây truyền hoặc gặp phải những thách thức trong việc tiếp cận dịch vụ do các biện pháp khóa cửa và gián đoạn giao thông.

Trong thực tế, nhiều phụ huynh suy nghĩ đơn giản rằng, chưa tiêm tháng này thì có thể tháng sau đi tiêm, hoặc có thể không tiêm vaccine cũng không sao. Tuy nhiên, việc bỏ lỡ các cột mốc quan trọng trong lịch tiêm chủng ở thời điểm mấu chốt có thể đe dọa đến sức khỏe của trẻ em. Với nhiều loại vaccine, việc trễ hẹn hoặc bỏ qua lịch tiêm chủng có thể khiến trẻ mất cơ hội chủng ngừa duy nhất một lần trong đời, đối mặt với các bệnh nguy hiểm.

Tổ chức Y tế Thế giới cảnh báo, sự chủ quan, chậm trễ tiêm chủng theo lịch có thể khiến trẻ mắc các bệnh nguy hiểm. Việc sụt giảm tỷ lệ tiêm vaccine nhiều bệnh do dịch Covid-19 có thể dẫn đến các đợt bùng phát của những dịch bệnh khác đe dọa đến tính mạng nhiều người.

Trẻ em có nguy cơ mắc các bệnh nguy hiểm nhưng có thể phòng ngừa được nếu tiêm chủng

Cuối tháng 4/2021, UNICEF cảnh báo có hơn 1/3 quốc gia trên thế giới bị gián đoạn dịch vụ tiêm chủng do ảnh hưởng của đại dịch Covid-19. Sự gián đoạn này đe dọa thành tựu tiêm chủng mà chúng ta đã nỗ lực duy trì và đạt được bằng vaccine như thanh toán bại liệt, loại trừ sởi. Theo ước tính, có hơn 80 triệu trẻ em dưới 1 tuổi tại 68 quốc gia bị ảnh hưởng bởi gián đoạn và có nguy cơ mắc các bệnh bại liệt, sởi, bạch hầu, ho gà, uốn ván, viêm gan B, các bệnh do vi khuẩn Hib, phế cầu và một số bệnh truyền nhiễm nguy hiểm khác.

Số liệu chính thức được WHO và UNICEF công bố ngày 15/7/2021 cho thấy, 23 triệu trẻ em đã bị bỏ lỡ các mũi tiêm chủng cơ bản thông qua các dịch vụ tiêm chủng thông thường vào năm 2020 - nhiều hơn 3,7 triệu so với năm 2019.

Tiến sĩ Tedros Adhanom Ghebreyesus, Tổng Giám đốc WHO cho biết: “Trong khi các quốc gia kêu gọi sử dụng vaccine Covid-19, nhưng tình hình trở nên ngược lại với các loại vaccine khác, khiến trẻ em có nguy cơ mắc các bệnh nguy hiểm nhưng có thể phòng ngừa được như sởi, bại liệt hoặc viêm màng não. Việc có thể bùng phát dịch các loại bệnh khác sẽ là thảm họa đối với các cộng đồng và hệ thống y tế đang phải chống chọi với Covid-19, vậy nên việc đầu tư tiêm chủng cho trẻ em và đảm bảo mọi trẻ em đều được tiếp cận là cấp thiết hơn bao giờ hết”.

Làm gì để không bỏ qua “thời gian vàng” trong phác đồ tiêm chủng?

Thực tiễn và khoa học đã chứng minh, vaccine là công cụ an toàn, hiệu quả dự phòng các bệnh nhiễm trùng có thể dự phòng bằng vaccine cho không chỉ trẻ em mà còn bảo vệ cho người chưa thành niên, người trưởng thành, người cao tuổi cũng như toàn cộng đồng.

Bên cạnh cảnh giác với Covid-19, các bậc phụ huynh vẫn nên có kế hoạch tiêm chủng cho con để phòng ngừa các bệnh khác. Để không bỏ qua “thời gian vàng” trong phác đồ tiêm chủng phòng ngừa các bệnh lý nguy hiểm cho con, trong thời điểm dịch Covid-19 vẫn đang diễn ra phức tạp, cha mẹ hãy thực hiện những lưu ý sau:

-  Chủ động liên hệ cơ sở y tế (bệnh viện/trung tâm tiêm chủng…) để được xếp lịch tiêm phòng, ưu tiên lựa chọn những thời điểm không quá đông bệnh nhân.

-  Thực hiện “Thông điệp 5K” của Bộ Y tế: Đeo khẩu trang, thường xuyên rửa tay khử khuẩn, giữ khoảng cách 2m khi tiếp xúc với người khác, không tụ tập đông người và khai báo y tế.

-  Luôn cập nhật thông tin về các dịch bệnh của trẻ em, người lớn chứ không nên quá chú tâm về dịch Covid-19 mà bỏ qua các thông tin quan trọng về dịch bệnh khác.

Trong những trường hợp bất khả kháng khiến trẻ trễ tiêm (như trẻ không đủ sức khỏe, quên lịch tiêm nhắc), bố mẹ cần đưa trẻ đến tiêm chủng càng sớm càng tốt và thông báo cho bác sĩ để có chỉ định tiêm chủng bổ sung.