Đảm bảo an toàn cho học sinh trên không gian mạng khi học trực tuyến

Covid-19 là một biến cố không mong muốn và ảnh hưởng tới mọi hoạt động của xã hội. Nhưng nhìn nhận ở góc độ tích cực, Covid-19 cũng góp phần xoá bỏ nhiều thói quen cũ và giúp những phương pháp giáo dục mới, hiện đại như học trực tuyến, dạy trực tuyến, ứng dụng phần mềm vào giáo dục được tiếp nhận nhanh chóng và dễ dàng hơn.

Nhưng Covid-19 cũng tạo nên một bước ngoặt trong vai trò của người giáo viên. Cùng với hàm lượng ứng dụng công nghệ trong giáo dục ngày càng tăng cao, người giáo viên ngày nay không chỉ cần sử dụng thành thạo các phần mềm, công cụ để truyền tải kiến thức cho học sinh, mà còn có thêm vai trò hướng dẫn học sinh những kỹ năng lên mạng an toàn, bảo vệ học sinh khỏi những rủi ro có thể đến từ môi trường mạng. Bảo vệ các em khỏi những tác động tiêu cực từ công nghệ, cũng là nhu cầu chung của các bậc phụ huynh khi trang bị máy tính, điện thoại để con em mình tham gia vào quá trình học tập trực tuyến và các hình thức học tập số khác.

Cẩm nang “Hướng dẫn sử dụng an toàn các phần mềm, công cụ dạy và học trực tuyến” ra đời nhằm giúp giáo viên, các em học sinh và cha mẹ tự trang bị cho mình những kiến thức, kỹ năng cơ bản để nhận biết các nguy cơ mất an toàn thông tin trên không gian mạng nói chung, trong quá trình dạy, học trực tuyến nói riêng, để từ đó tự bảo vệ mình, bảo vệ lớp học của mình trên không gian mạng.

Cẩm nang gồm có 3 chương, chương 1 về nguy cơ mất an toàn thông tin chung, chương 2 hướng dẫn bảo đảm an toàn thông tin cho thiết bị dạy, học trực tuyến, chương 3 hướng dẫn sử dụng an toàn các phần mềm.

Ở chương 2 hướng dẫn bảo đảm an toàn thông tin cho thiết bị dạy, học trực tuyến, cẩm nang hướng dẫn người dùng máy tính cài đặt hệ điều hành Windows, MacOS; dùng điện thoại cài đặt hệ điều hành Android, iOS với những lưu ý cần thiết về cài đặt, sử dụng an toàn trên thiết bị, tắt các tính năng không cần thiết cũng như sử dụng các tính năng hữu ích...

Ở chương 3 hướng dẫn sử dụng an toàn các phần mềm, cẩm nang hướng dẫn cụ thể với từng đối tượng sử dụng là giáo viên và cha mẹ, học sinh; đồng thời hướng dẫn cách sử dụng các ứng dụng học trực tuyến Zoom, Microsoft Teams, Google Meet, Trans, Zavi, Jitsi...

Để học trực tuyến an toàn, phụ huynh và học sinh chỉ tải và cài đặt phần mềm từ địa chỉ tin cậy, thông qua kho ứng dụng hoặc trang chủ của nhà phát triển.

Khi học sinh sử dụng chung máy tính để học tập, cha mẹ nên là người tạo riêng tài khoản cho từng bạn và chỉ cài đặt phần mềm cần thiết, không cho phép cài đặt, sử dụng các phần mềm khác.

Cha mẹ cũng như học sinh không chia sẻ thông tin về lớp học trên các kênh thông tin công khai. Khi tham gia, cần đặt theo tên của học sinh, hoặc đặt theo hướng dẫn của giáo viên. Đồng thời, không mở đường dẫn và tập tin lạ xuất hiện trên lớp học mà không phải do giáo viên chia sẻ.

Bên cạnh đó, cha mẹ và học sinh cần dành thời gian để kiểm tra, cập nhật ứng dụng đang sử dụng để học trực tuyến khi có phiên bản mới. Với trường hợp sử dụng trình duyệt web trên máy tính hoặc điện thoại để tham gia lớp học, cần lưu ý cập nhật phiên bản trình duyệt web.

Đối với phần mềm cài trên điện thoại di động việc cập nhật phiên bản phần mềm có thể thực hiện thông qua App Store (Iphone), CH Play (Android). Khi có phiên bản mới, người dùng sẽ được thông báo để cập nhật. Với máy tính, thông thường các phần mềm sẽ báo khi có phiên bản mới, có thể cập nhật ngay hoặc để sau.

Đáng chú ý, trong cẩm nang, với từng phần mềm Zoom, Microsoft Teams, Google Meet, Trans, Zavi hay Jitsi, phụ huynh và học sinh đều được khuyến nghị 3 lưu ý để học trực tuyến an toàn. Đơn cử như, với Zoom, người dùng được khuyên sử dụng ID ngẫu nhiên, tránh chia sẻ tệp tin của các lớp học và kiểm tra, cập nhật phiên bản phần mềm. Còn với người dùng phần mềm Jitsi, ngoài việc kiểm tra và cập nhật phần mềm, phụ huynh và học sinh được lưu ý xác định đúng thông tin liên quan đến lớp học cần tham gia, cảnh giác với các đường link lạ và nội dung được chia sẻ.

Bản mềm của cẩm nang “Hướng dẫn sử dụng an toàn các phần mềm, công cụ dạy, học trực tuyến” hiện đã được Cục An toàn thông tin đăng tải trên Cổng không gian mạng quốc gia tại địa chỉ https://khonggianmang.vn.