Hỗ trợ can thiệp giảm hại cho người bán dâm

Tại TP. Hồ Chí Minh, trục đường Phạm Ngũ Lão, Bùi Viện, Đỗ Quang Đẩu có nhiều loại hình dịch vụ như bar, club, nhà hàng, quán ăn… trong đó có nhiều dịch vụ khá nhạy cảm. Do vậy, việc đảm bảo môi trường làm việc an toàn và lành mạnh, bảo vệ cho nữ lao động là rất cần thiết, nhằm tạo ổn định an ninh trật tự của địa phương.

Qua kết quả khảo sát bước đầu do các nhóm cộng đồng thực hiện tại 52/112 cơ sở kinh doanh dịch vụ tại khu vực này, chỉ khoảng 10% các nữ lao động sử dụng bao cao su khi tiếp khách và số lao động đi khám sức khỏe định kỳ theo tháng hoặc quý chiếm tỉ lệ cực kỳ thấp.

Nhận thấy vấn đề đáng lưu tâm này, Chi cục Phòng, chống tệ nạn xã hội TP.HCM đã phối hợp với Trung tâm Hỗ trợ sáng kiến phát triển cộng đồng (SCDI), chính quyền địa phương và một số đơn vị khác thành lập CLB Sen Hồng tại địa chỉ 109B Phạm Ngũ Lão (quận 1). Đây là mô hình hỗ trợ, tư vấn, can thiệp giảm hại cho nữ lao động làm việc tại cơ sở kinh doanh dịch vụ trên hai tuyến đường Phạm Ngũ Lão và Bùi Viện.

Đại diện các nhóm cộng đồng làm việc với các chủ cơ sở tại Hội nghị triển khai thực hiện thí điểm mô hình. Ảnh: Hoa Vũ

Trong gần 2 năm triển khai kể từ giữa năm 2017, CLB Sen Hồng đã tiếp cận 514 người bán dâm, trong số đó 93 người được tham gia những dịch vụ y tế, và 5 người được kết nối điều trị ARV.

Với nòng cốt là CLB Sen Hồng, sau đó Chi cục Phòng, chống tệ nạn xã hội TP.HCM đã tiếp tục phối hợp với SCDI xây dựng thí điểm “Mô hình hỗ trợ, can thiệp giảm hại đối với nữ lao động đang làm việc tại các cơ sở kinh doanh dịch vụ có điều kiện” trên địa bàn phường Phạm Ngũ Lão.

Theo bà Khuất Thị Hải Oanh, Giám đốc SCDI, mô hình đem lại ý nghĩa rất to lớn trong việc bảo vệ sức khỏe, nâng cao kiến thức pháp lý, tâm lý, kĩ năng sống, bảo vệ bản thân, tư vấn HIV... cho các chị em hành nghề tại các cơ sở làm việc, nhằm đảm bảo an toàn lao động theo luật lao động cũng như đảm bảo nhân phẩm, xây dựng môi trường làm việc thân thiện.

Bên cạnh đó còn nâng cao năng lực quản lý về chương trình và về dự án, kết nối các dịch vụ giữa chi cục phòng chống tệ nạn xã hội, SCDI và các dịch vụ xã hội hỗ trợ như trung tâm y tế dự phòng, trung tâm giới thiệu việc làm, dạy nghề; Nâng cao nhận thức, thái độ của các chủ thể như công an, đoàn thể, chủ cơ sở, tạo điều kiện giúp đỡ các chị em thực hiện tốt công việc tại cơ sở.

Mô hình tập trung cung cấp các kiến thức, kĩ năng để các chị em nữ lao động nâng cao năng lực để làm việc tốt, bảo vệ sức khỏe bản thân. Ngoài ra, thông qua CLB  Sen Hồng, còn tạo ra không gian thân thiện, cởi mở để chị em đến chia sẻ tâm tư, tình cảm, được giới thiệu và chuyển gửi đến các cơ sở chăm sóc sức khỏe đáng tin cậy.

 20 tỉnh/thành phố triển khai thí điểm các mô hình hỗ trợ người bán dâm, bao gồm:
- Mô hình 1&2: TP. Hồ Chí Minh, Phú Thọ, Hà Nội, Nam Định, Thanh Hóa, Đà Nẵng, Khánh Hòa, Cần Thơ, Hậu Giang, Đắk Lắk;
- Mô hình 2&3: Lào Cai, Thái Nguyên, Quảng Ninh, Thái Bình, Thừa Thiên Huế, Hải Phòng, Điện Biên, Quảng Bình, Tiền Giang và Bà Rịa - Vũng Tàu.

Mô hình gồm 4 lĩnh vực hoạt động chính:

- Tiếp cận truyền thông cá nhân, truyền thông nhóm nhằm giảm lây nhiễm HIV, các bệnh về đường tình dục trong quá trình làm việc nếu có trong nhóm khách hàng.

- Chuyển gửi khách hàng đến các dịch vụ lây nhiễm HIV, các bệnh về đường tình dục, viêm gan siêu vi B, C hướng nghiệp, giới thiệu việc làm, tư vấn tâm lý, pháp lý đễ hỗ trợ các chị em đến những nơi cần thiết.

- Lắng nghe, chia sẻ nhằm giảm rủi ro, hướng dẫn hành vi an toàn khi hành nghề. Ngoài ra một số cơ sở còn cung cấp dịch vụ xét nghiệm HIV tại cộng đồng (laytest), giúp cộng đồng tiếp cận được các dịch vụ tốt hơn, và nhận kết quả nhanh hơn.

- Qua truyền thông nhóm (từ 6 đến 10 người), khách hàng có thể có không gian riêng biệt, chia sẻ cởi mở. Nhóm giúp khách hàng hỗ trợ lẫn nhau chia sẻ kinh nghiệm, kĩ năng, kiến thức bảo vệ nhau để giảm rủi ro, có hành vi an toàn trong công việc, cuộc sống để hỗ trợ cho các em làm việc tại các cơ sở làm việc tốt.

Chi cục Phòng, chống tệ nạn xã hội TP. Hồ Chí Minh tổ chức các buổi tuyên truyền về tác hại của mại dâm đối với người dân ở địa bàn dân cư. Ảnh: VD

Đại diện Chi cục Phòng chống tệ nạn xã hội TP. Hồ Chí Minh cho biết, các cơ quan chức năng ngoài kiểm tra, xử lý cơ sở có nghi vấn hoạt động mại dâm còn duy trì, kết nối các mô hình trợ giúp tại cộng đồng đối với người bán dâm. Cụ thể như cung cấp các dịch vụ về tư vấn pháp lý, chăm sóc sức khỏe, can thiệp giảm hại, phòng tránh lây truyền HIV/AIDS và các bệnh lây qua đường tình dục khác. Ngoài ra, còn hỗ trợ học nghề và giới thiệu việc làm thông qua chương trình an sinh xã hội để giúp đỡ người bán dâm hoàn lương, thay đổi công việc, ổn định cuộc sống.

Tuy nhiên, Sở LĐTBXH cũng đánh giá, các chương trình can thiệp giảm tác hại cho nhóm người bán dâm còn đang trong giai đoạn thí điểm, do đó triển khai chưa đồng bộ, hạn chế về nguồn lực nên số người được tiếp cận dịch vụ chưa nhiều. Cũng chính vì vậy các chương trình còn gặp những khó khăn nhất định trong việc xây dựng các chính sách, pháp luật hỗ trợ cho phù hợp.

 Hiện nay, có các mô hình thí điểm hỗ trợ người bán dâm là: Mô hình 1: “Tăng cường năng lực của các nhóm đồng đẳng, nhóm tự lực, câu lạc bộ của người bán dâm trong việc tiếp cận, truyền thông và hỗ trợ giảm hại, phòng chống bạo lực giới”; mô hình 2: “Cung cấp dịch vụ hỗ trợ cho người bán dâm tại cộng đồng, cơ sở trợ giúp xã hội” và mô hình 3: “Hỗ trợ nhằm đảm bảo quyền của người lao động trong các cơ sở kinh doanh dịch vụ dễ phát sinh tệ nạn mại dâm”.

Vân Nhi/GĐTE