Hướng tới một xã hội bình đẳng: Phụ nữ và trẻ em gái được tôn trọng, được tỏa sáng

Ở Việt Nam, vấn đề bình đẳng giới đã được Đảng và Nhà nước quan tâm và đánh giá là một động lực và mục tiêu phát triển. Các chủ trương, chính sách của Đảng và pháp luật của Nhà nước về bình đẳng giới đã được cụ thể hóa trong Luật Bình đẳng giới; Chiến lược quốc gia về bình đẳng giới giai đoạn 2011-2020. Và mới đây, Chính phủ đã ban hành Nghị quyết số 28/NQ-CP về Chiến lược quốc gia về bình đẳng giới giai đoạn 2021-2023.

Trong những thập kỷ qua, Việt Nam cũng đã đạt được nhiều tiến bộ về bình đẳng giới, tuy nhiên, bạo lực gia đình và việc lựa chọn giới tính trên cơ sở định kiến giới vẫn còn tồn tại ở khắp mọi nơi trên cả nước.

Tại Việt Nam, cứ 3 người phụ nữ thì có gần 2 người đã từng chịu một hay nhiều hình thức bạo lực trong cuộc đời của họ. Và bạo lực gia đình thường được che giấu trong xã hội Việt Nam, khi mà hơn 90% phụ nữ bị bạo lực không bao giờ tìm kiếm các dịch vụ hỗ trợ, và hơn nửa số họ không bao giờ chia sẻ với người khác về việc mình bị bạo lực.

Ngoài ra, hiện nay Việt Nam đang có hiện tượng chênh lệch số lượng trẻ em trai nhiều hơn số trẻ em gái. Biểu hiện của việc lựa chọn giới tính trên cơ sở định kiến giới có thể được đo lường trực tiếp thông qua “tỷ số giới tính khi sinh” và tỷ số giới tính khi sinh của Việt Nam cao thứ ba trên thế giới, sau Trung Quốc và Ấn Độ. Theo tổng điều tra dân số và nhà ở năm 2019, tỷ số này đã tăng lên và đạt mức cao nhất là 111,5 trẻ sơ sinh nam trên 100 trẻ sơ sinh gái vào năm 2019, tỷ số giới tính "tự nhiên" hoặc "bình thường" về mặt sinh học là từ 105 đến 106.

Nguyên nhân là do tư tưởng trọng nam khinh nữ vẫn còn tồn tại trong không ít gia đình và một bộ phận dân cư trong xã hội. Nhiều cặp vợ chồng vẫn muốn có con trai hơn là có con gái và vẫn tồn tại hiện tượng lựa chọn giới tính trên cơ sở định kiến giới, có thể liên quan đến việc chấm dứt thai kỳ khi thai nhi được xác định là nữ. UNFPA ước tính hàng năm có 45.900 trẻ em gái ở Việt Nam đã không được chào đời.

Bên cạnh đó, trước tốc độ phát triển đô thị hóa, việc thực hiện các mục tiêu vì bình đẳng giới gặp không ít khó khăn, thách thức, như: bảo đảm việc làm, điều kiện sống, sinh hoạt và các chính sách an sinh xã hội khác; tỷ lệ mất cân bằng giới tính khi sinh; tình trạng bạo lực đối với phụ nữ và trẻ em diễn ra ngày càng phức tạp. Điều đáng lo ngại hiện nay là tình trạng xâm hại, bạo lực đối với trẻ em, đặc biệt là trẻ em gái vẫn diễn biến phức tạp và đang là vấn đề gây bức xúc toàn xã hội.

Đặc biệt, hai năm gần đây, dịch Covid-19 đã khiến cho bất bình đẳng giới gia tăng. Trong đó, phụ nữ và trẻ em là nhóm đối tượng phải chịu nhiều bất lợi, thiệt thòi. Nhiều trẻ em phải sống xa bố, mẹ do thực hiện cách ly. Thậm chí, có những em đã rơi vào tình trạng mồ côi cha/mẹ do dịch Covid-19. Khi dịch Covid-19 diễn ra phức tạp trẻ em không được đến trường, học tập và vui chơi thoải mái. Trong khi đó, bố mẹ vẫn đi làm phải để trẻ ở nhà dẫn đến có nguy cơ rơi vào các tình huống nguy hiểm.

Nhằm thúc đẩy bình đẳng giới và trao quyền cho phụ nữ và trẻ em gái, UNFPA phối hợp với Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch và Dàn nhạc Giao hưởng Việt Nam tổ chức hòa nhạc Opera Gala “Là con gái để tỏa sáng” tại Nhà hát Lớn, Hà Nội, từ 20:00 đến 22:00 ngày 26 tháng 11 năm 2021 và sẽ được truyền hình trực tiếp trên kênh truyền hình kỹ thuật số VTC3 và trên trang Facebook và YouTube của UNFPA.

Dưới sự điều khiển của Nhạc trưởng tài ba, ông Honna Tetsuji, Hòa nhạc năm nay sẽ là các trích đoạn opera nổi tiếng của các nhà soạn nhạc tài ba trên thế giới: Gioachino Rossini, Wolfgang Amadeus Mozart, Gaetano Donizetti, Giacomo Puccini và Giuseppe Verdi và được thể hiện qua các giọng hát opera thành đạt của Việt Nam, đó là Đào Tố Loan (giọng nữ cao); Bùi Thị Trang (giọng nữ cao); Lê Vành Khuyên (giọng nữ cao); Hương Ly (giọng nữ cao); Tùng Lâm (giọng nam cao); Trường Linh (giọng nam cao); và Nguyễn Đức Huy (giọng nam trầm).

Bà Trần Tuyết Ánh, Vụ Trưởng Vụ Gia đình, Bộ VH-TT-DL nêu bật vai trò đóng góp quan trọng của Hòa nhạc Opera Gala. Bà cho biết: “Chúng tôi hy vọng là thông qua hòa nhạc, chúng ta có thể tạo ra một quyền lực mềm, gửi đến mỗi gia đình thông điệp hãy cùng nhau xóa bỏ bạo lực đối với phụ nữ và trẻ em gái. Hòa nhạc Opera Gala “Là con gái để tỏa sáng” mong muốn tạo sự tự tin và tự hào được là con gái.”

Bà Naomi Kitahara, Trưởng Đại diện của UNFPA tại Việt Nam đã nhấn mạnh rằng việc tổ chức hòa nhạc này là thể hiện cam kết của UNFPA nhằm đạt được mục tiêu: Không có bạo lực trên cơ sở giới và các thực hành có hại đối với phụ nữ và trẻ em gái. Bà Naomi Kitahara cho biết: “Chúng tôi thực sự mong muốn kêu gọi mọi người hãy chấm dứt bạo lực đối với phụ nữ và trẻ em. Và chúng tôi cũng mong muốn kêu gọi mọi người hãy từ bỏ suy nghĩ chỉ muốn có con trai và từ bỏ việc lựa chọn giới tính trên cơ sở định kiến giới. Hãy để cho sức mạnh của âm nhạc đem chúng ta lại gần nhau. Hãy chung tay chấm dứt những thực hành có hại này.”