Linda Lê – Như trong ký ức

Bà nhận nhiều giải thưởng văn học như: giải Vocation (1990), giải Renaissance de la nouvelle (1993), giải Fénéon (1997), giải Wepler (2010)… Năm 2012, cuốn tiểu thuyết “Sóng ngầm” của Linda Lê được xem là một trong những tác phẩm giá trị nhất của mùa văn học Pháp năm ấy và lọt vào danh sách 4 đề cử chung kết giải Goncourt. Năm 2019, bà nhận giải thưởng Prince Pierre de Monaco, ghi nhận sự nghiệp sáng tác tại đất Pháp của bà.

Sáng ngày 9/5 vừa qua, Linda Lê đã qua đời tại Paris, Pháp, ở tuổi 59, để lại nỗi tiếc thương cho giới văn chương và độc giả.

Để tưởng niệm cố nhà văn, Nhã Nam và Viện Pháp phối hợp tổ chức một buổi trò chuyện nhỏ, để cùng thân hữu, các độc giả, những người yêu mến bà chia sẻ và lắng nghe. Buổi nói chuyện được tổ chức từ 9h30 - 11h, Chủ nhật, ngày 29/5/2022 tại Manzi Art Space, 14 Phan Huy Ích, Ba Đình, Hà Nội.

Nhà văn gốc Việt Linda Lê là một tài năng độc đáo trên văn đàn Pháp. Các tác phẩm của bà có sự giao thoa giữa nhiều chủ đề: lưu vong, nỗi mất mát, mối quan hệ trong gia đình và những tổn thương thời thơ ấu đeo đẳng đời sống của người trưởng thành. Năm 2019, bà nhận giải thưởng Prince Pierre de Monaco, ghi nhận sự nghiệp sáng tác tại đất Pháp của bà.

Sinh năm 1963 tại Đà Lạt, Linda Lê sang Pháp năm 1977, theo mẹ có quốc tịch Pháp, trong khi cha ở lại Việt Nam; sự chia lìa đau khổ này sẽ để lại ảnh hưởng mạnh mẽ lên những trang viết của bà về sau. Bà sở hữu lối viết thôi miên kỳ lạ, những kết hợp từ sáng tạo và các nhân vật độc đáo.

Bà viết tiểu thuyết bằng tiếng Pháp. Sau này, các tác phẩm của bà lần lượt được giới thiệu với độc giả quê nhà qua bản dịch tiếng Việt dày công sức của các dịch giả như Hồ Thanh Vân, Bùi Thu Thủy, Nguyễn Khánh Long...

Nhã Nam đã dịch và xuất bản một số tác phẩm của bà ở Việt Nam như “Lại chơi với lửa” (Autres jeux avec le feu, bản tiếng Việt xuất bản năm 2009), “Vu khống” (Calomnies, 2010), “Thư chết” (Lettre morte, 2013), “Sóng ngầm” (Lame de fond, 2018)…

Trong văn chương của mình, Linda Lê luôn hé lộ, gián tiếp hay trực tiếp, ít nhiều về bản thân. Có thể kể đến một số cuốn dưới đây:

LẠI CHƠI VỚI LỬA (2009) - Dịch giả Hồ Thanh Vân

Tập truyện ngắn “Lại chơi với lửa” tràn ngập những bi kịch u tối, rùng rợn, bế tắc và những chi tiết hoang đường.

Trong cuốn sách này, có thể nhận thấy triết lý mà Linda Lê đã có lần nhấn mạnh: Viết là lưu đày. Các nhân vật chính trong này đều viết, một cách say sưa, ám ảnh. 

VU KHỐNG (2010) - Dịch giả Nguyễn Khánh Long

Tiểu thuyết xoay quanh câu chuyện của một người nhập cư (có lẽ là từ Việt Nam), anh ta bị gia đình gửi vào một trại thương điên ở Pháp suốt 10 năm. Được một bác sĩ tốt bụng giúp đỡ, anh tự cứu chính mình bằng việc học tiếng Pháp, đọc những tác phẩm trong thư viện.

Nhưng trong truyện này, ai mới là người điên? Nhân vật chính bị xem là điên, nhưng anh ta lúc nào cũng ý thức mình đang làm gì. Có phải gia đình anh mới là điên khi xích chân cụ cố vào giường cho đến chết, giam em gái vào phòng, đẩy em trai vào trại tâm thần và tin chắc rằng đời nào dòng họ này cũng có một người điên và anh chính là người ấy?

Thêm lần nữa thế giới người điên lại có thêm cho mình một tác phẩm văn chương bậc thầy.

THƯ CHẾT (2013) - Dịch giả: Bùi Thu Thủy

Giờ phút xếp lại những bức thư của người cha vừa khuất là dịp để con gái thổ lộ nỗi đau giằng xé tâm can vốn kìm nén suốt hai mươi năm trời cha con xa cách.

Gọi là “Thư chết” bởi thư được gửi tới người quá cố, cũng chính vì thế mà không bao giờ đến tay người nhận. Lá thư giống như lời thỉnh cầu âm thầm trước vong linh người cha, hiển hiện một khao khát mãnh liệt được nối kết, được hàn gắn.

SÓNG NGẦM (2018) - Dịch giả: Hồ Thanh Vân và Bùi Thu Thủy

Được xem là một trong những tác phẩm giá trị nhất của mùa văn học Pháp năm 2012 và lọt vào danh sách 4 đề cử chung kết giải Goncourt. Cuốn sách khám phá những phức tạp trong mối quan hệ gia đình, nguồn cội, ngôn ngữ và sự cách biệt văn hóa. Bốn nhân vật, mỗi người một giọng kể, mỗi người một tâm tư, bị ràng buộc với nhau bởi một câu chuyện.