Một số bất cập trong công tác cai nghiện ma túy hiện nay

Thứ trưởng Bộ LĐTBXH Nguyễn Thị Hà chủ trì Hội thảo.

Số người nghiện tăng bình quân khoảng hơn 10 ngàn người/năm

Hiện nay, tình hình tệ nạn ma túy cũng như vấn đề người sử dụng trái phép chất ma túy vẫn tiếp tục diễn biến phức tạp, khó kiểm soát. Thượng tá Nguyễn Thanh Bình - Phó Cục trưởng Cục Cảnh sát Điều tra tội phạm về ma tuý (Bộ Công an) - cho biết, số người nghiện ma tuý có hồ sơ quản lý còn cao, tính đến tháng 12/2019 là hơn 235.000 người (tăng 10.215 người so với cùng kỳ 2018). Đây cũng là nguyên nhân phát sinh các loại tội phạm khác như trộm cắp, giết người, cướp của. Trong khi đó, tình hình sử dụng, tổ chức sử dụng trái phép chất ma tuý diễn biến phức tạp, nhất là việc sử dụng ma tuý tổng hợp tại các cơ sở kinh doanh có điều kiện về an ninh trật tự như: Quán bar, vũ trường, nhà hàng, quán karaoke, các lễ hội âm nhạc…diễn ra phổ biến nhưng khó kiểm soát và xử lý. Nhiều vụ việc buôn bán, tàng trữ và vận chuyển ma túy những năm gần đây đã và đang gây hoang mang và bức xúc trong dư luận xã hội.

Số người nghiện tăng bình quân khoảng hơn 10 ngàn người/năm, số vụ việc liên quan tới người sử dụng ma túy trái phép như trộm cắp, cướp giật, gây rối trật tự công cộng, tự sát, giết người... gia tăng về cả số vụ và tính chất nghiêm trọng, gây ảnh hưởng đến trật tự, an toàn xã hội, cuộc sống của người dân ở nhiều khu vực và tốc độ phát triển kinh tế-xã hội của đất nước. Đặc biệt xuất hiện tình trạng “trẻ hoá” người nghiện ma tuý. Nhiều trường hợp nghiện ma tuý khi còn ở cuối cấp THCS...”.

Tính đến hết 30/4/2020, cả nước có 97 cơ sở cai nghiện ma túy công lập và 16 cơ sở cai nghiện ma túy tự nguyện do tổ chức, cá nhân thành lập và được cấp giấy phép hoạt động; tổng số học viên đang được cai nghiện tại các cơ sở cai nghiện công lập là 34.982 người.

Về công tác cai nghiện tại gia đình, cộng đồng, cả nước có 13  tỉnh, thành phố duy trì cách làm này và đã cai nghiện cho 1.711 người; 17 tỉnh, thành phố tổ chức điều trị nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng thuốc thay thế cho 3.162 người (do LĐTBXH quản lý). 100% người nghiện sau cai được quản lý tại cộng đồng (23.462 người). Quản lý sau cai tại cơ sở cai nghiện thì chỉ còn thành phố Hà Nội.

Bà Nguyễn Thuỳ Dương, Phó Cục trưởng Cục Phòng chống tệ nạn xã hội (Bộ LĐTBXH)

Những vướng mắc, bất cập về công tác cai nghiện ma túy từ thực tế

Tại Hội thảo, các đại biểu thảo luận, đánh giá về kết quả phòng, chống và cai nghiện ma túy. Nhất là, chỉ ra những vướng mắc, bất cập về công tác cai nghiện ma túy từ thực tế. Đồng thời đề xuất thúc đẩy công tác tuyên truyền nhằm nâng cao nhận thức và kêu gọi trách nhiệm chung của cả cộng đồng trong công tác phòng, chống ma túy.

Thứ trưởng Nguyễn Thị Hà cho rằng, công tác cai nghiện hiện nay còn bất cập, chính sách pháp luật liên quan còn nhiều điểm chưa thống nhất. “Luật Xử lý vi phạm hành chính quy định, cơ quan xử lý hành chính phải chứng minh vi phạm hành chính, tức là phải xác định tình trạng nghiện. Tuy nhiên, điều này rất khó xác định hoặc không xác định được tình trạng nghiện vì người nghiện không hợp tác, đặc biệt là ma túy tổng hợp” - Thứ trưởng đơn cử.

Trong khi đó, Luật Phòng, chống ma túy quy định việc cai nghiện tại gia đình, cộng đồng giao cho Ủy ban nhân dân cấp xã tổ chức. Tuy nhiên, cấp xã không đủ cơ sở vật chất, y bác sĩ đòi hỏi chuyên môn cao. Do vậy quy định này không phù hợp, mang tính hình thức, không hiệu quả, nhiều địa phương không thực hiện.

Thượng tá Nguyễn Thanh Bình - Phó Cục trưởng Cục Cảnh sát Điều tra tội phạm về ma tuý (Bộ Công an)

 

Cũng theo Thứ trưởng Nguyễn Thị Hà, tình trạng chưa thống nhất giữa Luật Phòng, chống ma túy và Luật Xử lý vi phạm hành chính trong nhiều quy định, vô hình chung tại ra sự lúng túng, thiếu thống nhất trong việc triển khai ở các địa phương. Ví dụ như vấn đề cai nghiện đối với người nghiện ma túy từ đủ 12 tuổi đến dưới 18, về thẩm quyền quyết định việc cai nghiện tại cơ sở cai nghiện bắt buộc đối với người từ 12 đến dưới 18 tuổi và người từ đủ 18 tuổi.

Thứ trưởng Nguyễn Thị Hà lưu ý Hội thảo cần cụ thể hóa quan điểm chỉ đạo tại Chỉ thị số 36-CT⁄TƯ và làm rõ hơn những nội dung liên quan tới công tác cai nghiện ma túy, đảm bảo sự thống nhất hệ thống pháp luật, đảm bảo quyền con người đã được Hiến pháp quy định, nâng cao hiệu quả cai nghiện phù hợp với với xu thế tiến bộ trong tình hình mới...

Liên quan quan tới dự thảo sửa đổi Luật Phòng chống ma tuý, bà Nguyễn Thuỳ Dương, Phó Cục trưởng Cục Phòng chống tệ nạn xã hội (Bộ LĐTBXH) cho biết: “Vấn đề xác định người nghiện ma tuý cần được làm rõ ở dự thảo Luật Phòng, chống ma tuý sửa đổi. Cần làm rõ thẩm quyền xác minh cho cơ quan y tế hoặc cơ sở của ngành LĐ-TB&XH đang quản lý. Về hình thức cai nghiện ma tuý, việc cai nghiện tại gia đình và cai nghiện cộng đồng sẽ gộp lại thành một, đồng thời sẽ làm rõ hơn việc cai nghiện tập trung với các điều kiện cụ thể…”.

Thảo Vân/ GĐTE