Nắm bắt kiến thức hiệu quả với Sơ đồ tư duy

Học nhẹ nhàng, nhớ dễ dàng

Hiện nay, phương pháp học tập bằng sơ đồ tư duy (mindmap) thông qua ứng dụng "5 phút thuộc bài" đã nhận được nhiều phản hồi tích cực từ giáo viên và học sinh. Đây là ứng dụng được tạo ra bởi hơn 400 thầy cô đang giảng dạy tại các trường trên toàn quốc, bao gồm 4.000 video bài giảng từ lớp 1 đến lớp 12 theo chương trình của Bộ Giáo dục và Đào tạo. Mỗi bài giảng đều được thầy cô áp dụng phương pháp sơ đồ tư duy giúp tăng khả năng ghi nhớ kiến thức, tối ưu thời gian học tập cho học sinh cũng như giúp giáo viên lên kế hoạch và đánh giá bài giảng tốt hơn.

Với phương pháp này, thay vì phải ghi chép các nội dung bài học rất dài, học sinh chỉ cần tóm tắt các từ khóa chính một cách cô đọng, xúc tích mà vẫn đảm bảo kiến thức cần ghi nhớ. Việc tổng hợp tất cả kiến thức vào sơ đồ tư duy giúp học sinh không bỏ sót các chi tiết trong bài học. Khi nhìn vào sơ đồ tư duy, học sinh sẽ có cái nhìn tổng quát về những kiến thức trọng tâm của bài học, xác định nhanh các ý chính, ý phụ, giúp việc học và ghi nhớ các kiến thức trở nên dễ dàng và nhẹ nhàng hơn.

Tham gia Cuộc thi Sơ đồ tư duy Việt Nam năm 2021, thí sinh Đỗ AnhThư (khối lớp 9 - TP. Hà Nội) chia sẻ, sơ đồ tư duy đã giúp em học nhanh hơn rất nhiều, đồng thời cũng là cơ hội để thoả sức đam mê với môn vẽ…

Là người trực tiếp giảng dạy, cô Trần Thúy Ngọc, Phó Hiệu trưởng Trường THCS Trung Tú (Hà Nội) cho hay, sử dụng sơ đồ tư duy là phương pháp hiệu quả giúp học sinh kết nối các bài học, nội dung quan trọng lại với nhau theo một hệ thống cụ thể, chặt chẽ và logic. Với hệ thống các kiến thức trọng tâm được vạch thành sơ đồ, các em vừa dễ dàng nắm chắc nội dung chương trình học, từ đó có một kế hoạch học tập và phân bổ thời gian hợp lý. Đồng thời, phương pháp học bằng sơ đồ tư duy giúp các em có một nền tảng vững chắc, xây dựng được lộ trình học tập ngắn gọn và bớt rườm rà. Đặc biệt đối với những môn học có khối lượng kiến thức lớn và có tính dàn trải.

Đánh giá về phương pháp này, thầy Nguyễn Quốc Khánh (giáo viên bộ môn Toán, Trường THPT Chuyên Lê Quý Đôn, Đà Nẵng) nhận định: Dưới góc nhìn của một giáo viên, tôi nhận thấy sơ đồ tư duy là một phương pháp học tập thực sự hiệu quả, giúp các em tiếp thu kiến thức một cách có chọn lọc, có hệ thống và rất cô đọng.

Cũng khuyến khích học sinh áp dụng sơ đồ tư duy vào việc học, cô Đặng Thị Thu Trang, giáo viên Trường mầm non Hoàng Văn Thụ (quận Hoàng Mai, Hà Nội) đã tự nghiên cứu và tiếp cận được phương pháp giáo dục sơ đồ tư duy để dạy trẻ mầm non.

Cô Trang cho biết, mặc dù các cấp học khác đã ứng dụng phương pháp này rất hiệu quả, song ở cấp học Mầm non hiện hầu như chưa có trường, lớp nào triển khai phương pháp sơ đồ tư duy. Do đó, cô đã nghiên cứu cách sử dụng phần mềm iMindmap8 để thiết kế những sơ đồ tư duy sinh động, nhằm củng cố, ôn luyện kiến thức cho trẻ sau mỗi bài học và bước đầu đã thu được những kết quả nhất định, tạo hứng thú cũng như chất lượng tiếp thu bài học trên lớp của nhóm trẻ này.

Ngoài bộ môn Khám phá với 18 sơ đồ tư duy, cô Trang cũng đã thiết kế 12 sơ đồ tư duy ở các môn học khác trong tất cả các lĩnh vực phát triển của trẻ… “Với trẻ mầm non nói chung, do chưa biết đọc, biết viết nên đặc điểm tư duy của các con là kiểu tư duy trực quan, hình tượng. Được tiếp xúc với sơ đồ tư duy, các con đã vô cùng thích thú khi mỗi nhánh của sơ đồ tư duy xuất hiện là tương ứng với từng nội dung kiến thức mà trẻ đã được học”, cô Trang nói.

Hiện nay, các video chia sẻ cách thiết kế sơ đồ tư duy trên phần mềm iMinmap8 và ứng dụng sơ đồ tư duy vào dạy trẻ của cô Trang trên kênh YouTube nhận được số lượng truy cập rất cao. Trên website của các lớp Trường mầm non Hoàng Văn Thụ đều đã triển khai phương pháp sơ đồ tư duy và nhận được sự yêu thích, ủng hộ nhiệt tình của trẻ và cha mẹ trẻ.

Sức lan tỏa từ một cuộc thi

Với thông điệp “Học nhẹ nhàng - Nhớ Lâu - Tư duy hiệu quả”, cuộc thi Sơ đồ tư duy Việt Nam 2022 (dành riêng cho học sinh các cấp 1, 2, 3 trên cả nước) do Đài Truyền hình Việt Nam phối hợp Viện Kỷ lục Việt Nam tổ chức, cùng sự đồng hành của Bộ Giáo dục và Đào tạo đã nhận được sự quan tâm và tham gia của hàng trăm trường học trên cả nước. 104 học sinh từ lớp 1 đến 12 đã xuất sắc vượt qua hơn 12.000 thí sinh cả nước để vào vòng chung kết đã cho thấy sự sáng tạo không giới hạn của thí sinh trong việc tạo ra những sơ đồ tư duy hiệu quả, mang lại ý nghĩa thiết thực trong việc tiếp thu và truyền tải kiến thức.

Đồng hành cùng Cuộc thi, bà Nhật Hoa - Phó Trưởng ban Khoa giáo Đài Truyền hình Việt Nam nhận xét, việc ứng dụng sáng tạo phương pháp sơ đồ tư duy của các em học sinh tiểu học với những bài thuyết trình như: Bắt nạt học đường - Tự vệ hay im lặng? Các bạn hiểu như thế nào về quyền được bày tỏ ý kiến của mình? Những điều bố mẹ làm khiến chúng mình hạnh phúc? Những điều các bạn muốn thay đổi về trường học… là những chủ đề hấp dẫn và gây ấn tượng trong Cuộc thi năm nay.

Theo đánh giá của Ban tổ chức, ngoài việc lan tỏa phương pháp học tập, ghi nhớ hiệu quả bằng sơ đồ tư duy đến gần hơn với các trường học trên cả nước, Cuộc thi sẽ là một bước tập dượt với hi vọng không xa nữa Việt Nam sẽ là quốc gia tiếp theo đăng cai tổ chức thành công Cuộc thi Sơ đồ tư duy thế giới.