Ngày Dân số Thế giới năm 2018: Tăng cường tiếp cận toàn dân tới các dịch vụ KHHGĐ

Tại Lễ mít tinh, Lãnh đạo Tổng cục Dân số và Kế Hoạch Hóa Gia Đình (DS-KHHGĐ), Bộ Y tế; Văn phòng UNFPA khu vực Châu Á Thái Bình Dương; văn phòng UNFPA tại Việt Nam; Liên đoàn Kế hoạch hóa gia đình quốc tế (IPPF); đại diện thanh niên Việt Nam và Hoa hậu hoàn vũ Việt Nam 2017 H' Hen Niê đã chia sẻ và thảo luận về những thành tựu về KHHGĐ đã đạt được trong thời gian qua, cũng như các thách thức trong công tác tuyên truyền vận động và cung cấp các thông tin về dịch vụ chăm sóc Sức khỏe sinh sản, sức khỏe tình dục (SKSS/SKTD) tại Việt Nam và trong khu vực Châu Á- Thái Bình Dương. 

KHHGĐ là một trong những quyền cơ bản của con người

Năm 2018, kỷ niệm 50 năm Hội nghị Quốc tế về Quyền con người được tổ chức vào năm 1968. Tại hội nghị này, lần đầu tiên KHHGĐ được công nhận và khẳng định là một trong những quyền cơ bản của con người trên phạm vi toàn cầu. Tuyên bố Tehran nêu rõ "Cha mẹ có quyền quyết định một cách có trách nhiệm số con và khoảng cách giữa các lần sinh con." 

Điều này tiếp tục được ghi nhận trong Chương trình Hành động của  Hội nghị Quốc tế về Dân số và Phát triển (ICPD) được tổ chức vào năm 1994. Chương trình Hành động này chính là cơ sở để UNFPA thiết kế và thực hiện phần lớn các hoạt động của mình tại khu vực Châu Á-Thái Bình Dương và trên toàn thế giới.

Chúng ta có thể đạt được các Mục tiêu Phát triển Bền vững trên toàn thế giới hay không sẽ phụ thuộc đáng kể vào việc chúng ta thực hiện các quyền và cung cấp dịch vụ chăm sóc SKSS/SKTD cho phụ nữ, thanh niên và vị thành niên như thế nào. Giải quyết các nhu cầu chưa được đáp ứng về KHHGĐ chính là sự đầu tư thích hợp nhất mang lại hiệu quả cao nhất với chi phí thấp nhất mà các quốc gia nên cân nhắc thực hiện.

Ông Bjorn Andersson, Giám đốc khu vực UNFPA của khu vực Châu Á Thái Bình Dương đã nhận định: “Lần đầu tiên trong lịch sử, số phụ nữ và trẻ em gái vị thành niên sinh sống tại các quốc gia đang phát triển hiện đang sử dụng các biện pháp tránh thai hiện đại lên tới gần 700 triệu người. Các biện pháp tránh thai hiện đại là phương tiện tốt nhất giúp họ thực hiện quyền được tự đưa ra quyết định về số con và khoảng cách giữa các lần sinh con mà họ mong muốn”. 

“Chúng ta đã chứng kiến rất nhiều thành tựu ấn tượng trong việc thực hiện các quyền và trong chăm sóc SKSS/SKTD tại Việt Nam nói riêng và khu vực châu Á và Thái Bình Dương nói chung. Tuy nhiên, hiện nay hơn 140 triệu phụ nữ tại khu vực này vẫn chưa được đáp ứng nhu cầu về KHHGĐ, đặc biệt ở khu vực Nam Á có hơn 70 triệu người vẫn chưa được đáp ứng các nhu cầu đó”.

Kế hoạch hóa gia đình ở Việt Nam

Việt Nam đã đạt được nhiều thành tựu đáng kể trong việc đảm bảo tiếp cận với các dịch vụ KHHGĐ. Việc đầu tư liên tục đã giúp Việt Nam đảm bảo sự sẵn có của các phương tiện tránh thai, các dịch vụ và các thông tin về KHHGĐ cho người dân trên toàn quốc. Chính vì vậy, tỷ lệ sử dụng các biện pháp tránh thai hiện đại đã tăng từ 37% vào năm 1988 lên 67% vào năm 2016.

Tỷ lệ tử vong mẹ trên toàn quốc đã giảm đáng kể từ 233/100.000 ca sinh sống trong những năm 1990 xuống còn 58/100.000 ca sinh sống vào năm 2016. Tổng tỷ suất sinh đã giảm hơn một nửa, từ mức trung bình 5 con/cặp vợ chồng tại thời điểm những năm 1970 xuống mức sinh thay thế 2.09 vào năm 2006.

Phát biểu tại Lễ mít tinh, Thứ Trưởng Bộ Y tế Phạm Lê Tuấn nhấn mạnh: "Các kết quả công tác dân số - kế hoạch hóa gia đình đạt được đó góp phần quan trọng vào phát triển kinh tế - xã hội của đất nước, nhất là đóng góp vào công cuộc xóa đói, giảm nghèo, bảo vệ, chăm sóc sức khỏe, thực hiện thành công các mục tiêu phát triển thiên niên kỷ, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực và cải thiện đời sống nhân dân. Đầu tư vào các chương trình dân số - kế hoạch hóa gia đình đã tiết kiệm các khoản chi cho các dịch vụ xã hội và tăng GDP bình quân đầu người khoảng 2%/năm, góp phần quan trọng vào công cuộc xóa đói, giảm nghèo của đất nước.”

Tuy nhiên, hiện vẫn còn nhiều thách thức trong công tác KHHGĐ. Nhu cầu về các biện pháp tránh thai hiện đại trong nhóm dân số trẻ chưa kết hôn hiện vẫn đang ở mức cao.  Vẫn còn nhiều khoảng trống trong công tác cung cấp thông tin và dịch vụ chăm sóc SKSS/SKTD cho thanh niên và vị thành niên, bao gồm chương trình giáo dục giới tính toàn diện và có chất lượng.

Xóa bỏ những khoảng trống nói trên để có thể mang lại lợi ích cho mọi người dân đặc biệt là cho đồng bào dân tộc thiểu số và đồng bào hiện đang sinh sống tại các vùng sâu vùng xa sẽ giúp chúng ta phát huy được hết tiềm năng của họ. Đầu tư vào chăm sóc sức khỏe và phát triển cho thanh niên và vị thành niên sẽ giúp quốc gia gặt hái được nhiều lợi ích kinh tế xã hội to lớn và lâu dài.