Nhóm đồng đẳng - Cầu nối trợ giúp người bán dâm

 

 

Chị N. - Trưởng nhóm đồng đẳng viên Sóng Biển (TP. Nha Trang) có gần 30 năm làm cộng tác viên xã hội, hiện đang làm cộng tác viên cho “Mô hình dịch vụ hỗ trợ cho người bán dâm tại cộng đồng, cơ sở trợ giúp xã hội” do Chi cục Phòng chống tệ nạn xã hội tỉnh thực hiện. Công việc hàng đêm của các chị trong nhóm là tìm cách tiếp cận với người bán dâm, tuyên truyền, nâng cao nhận thức bảo vệ bản thân, đề phòng bệnh tật, phát phương tiện tránh thai, hỗ trợ và dẫn đi khám bệnh định kỳ, tìm hiểu chị em nào có tâm tư nguyện vọng muốn hoàn lương thì giúp đỡ, tư vấn và hỗ trợ phòng lây nhiễm cho các trường hợp bị nhiễm HIV…

 

Chị N. kể, người bán dâm luôn cảnh giác, ít mở lòng, nên ngoài khách hàng của họ, chỉ có các đồng đẳng viên, người từng cùng cảnh ngộ mới có thể tiếp cận được. “Khi gặp người bán dâm, chúng tôi nói với họ rằng mình cũng đã từng làm công việc này, nhưng nay đã hoàn lương, muốn giúp đỡ những người cùng cảnh ngộ. Nhiều chị em nghe vậy mới tin tưởng và muốn được hỗ trợ, hoàn lương”. 

 

Bắt đầu từ 7 người, Nhóm đồng đẳng được tập huấn, chia sẻ kinh nghiệm, cách thức, kỹ năng tiếp cận, tuyên truyền, vận động, can thiệp. Bên cạnh đó, Chi cục Phòng chống tệ nạn xã hội tỉnh kết nối với các cơ sở y tế, trung tâm trợ giúp pháp lý, các ngành, đoàn thể… cùng tham gia hỗ trợ khảo sát thông tin, lập bản đồ cung cấp các dịch vụ can thiệp giảm hại. Từ đó, các thành viên của nhóm đồng đẳng từng bước bám địa bàn, tiếp cận những người bán dâm và người có nguy cơ cao về bán dâm để tuyên truyền, vận động tham gia sinh hoạt nhóm. Chỉ sau một thời gian ngắn, bằng các biện pháp, kỹ năng được đào tạo, các thành viên của nhóm đồng đẳng đã tiếp cận và kết nối được với hơn 150 người bán dâm, đưa họ trở thành thành viên của nhóm. 

 

Hàng tháng, nhóm sinh hoạt định kỳ để tư vấn các dịch vụ giảm hại về y tế, pháp lý, bảo trợ xã hội, dạy nghề, việc làm, sinh kế… tạo sự tự tin, cởi mở của các thành viên trong nhóm, chia sẻ khó khăn, vướng mắc và được các chuyên gia, lãnh đạo các ngành chức năng tư vấn, tháo gỡ, hỗ trợ. 

 

Thông qua Mô hình, đã kịp thời hỗ trợ cho hơn 100 người bán dâm tiếp cận sử dụng dịch vụ về y tế, tư vấn sức khỏe, thăm khám và điều trị các bệnh phụ khoa, phòng tránh lây nhiễm HIV. Đồng thời, có hơn 30 người được hỗ trợ về pháp lý như: làm mới, khôi phục, thay thế giấy tờ tùy thân. Với phương châm “mưa dầm thấm lâu”, việc can thiệp giảm hại đã từng bước thức tỉnh những người bán dâm dần từ bỏ và hoàn lương. Hơn 20 người được tư vấn học nghề phù hợp để chuyển đổi công việc và đã có 12 người đăng ký học nghề làm bánh, tạo sinh kế mới, hoàn lương, từ bỏ bán dâm.

 Mô hình thí điểm mới mang ý nghĩa nhân văn sâu sắc

 

Đánh giá về hiệu quả của mô hình, bà Lê Phương Thảo - Phó Chi cục trưởng Chi cục Phòng, chống tệ nạn xã hội tỉnh chia sẻ, thông thường, người bán dâm rất khó tiếp cận, nhưng qua mô hình này, các ngành chức năng có thể sớm tiếp cận được với nhiều người bán dâm và người có nguy cơ cao. Chính các thành viên của nhóm đồng đẳng là chiếc cầu nối, kêu gọi những người bán dâm tham gia sinh hoạt để tuyên truyền nâng cao nhận thức, thức tỉnh họ hoàn lương. Không những thế, mô hình đã kịp thời can thiệp, hỗ trợ cho hơn 10 người bị bạo lực, bạo hành. Bên cạnh đó, thông qua việc triển khai mô hình đã tạo dựng môi trường giảm hại, vận động thực hiện các chính sách giúp hòa nhập cộng đồng cho người bán dâm. 

 

“Từ các cuộc đối thoại, sinh hoạt, những người bán dâm chia sẻ những khó khăn, rào cản khi tiếp cận các dịch vụ hỗ trợ xã hội, y tế... giúp các ngành chức năng từng bước điều chỉnh, thay đổi cho phù hợp, tạo điều kiện cho những người bán dâm thay đổi hành vi, hoàn lương. Tuy nhiên, điều khó khăn là cơ chế chính sách cho nhóm đối tượng đích chưa có quy định cụ thể, rõ ràng khiến việc triển khai còn gặp lúng túng tại địa phương. Các cơ sở làm căn cứ để xác định người bán dâm, người hoàn lương chưa phù hợp với thực tế nên địa phương gặp khó trong việc đề ra giải pháp, hoạt động tiếp cận và hỗ trợ phù hợp”, bà Thảo cho biết.

 

Một trong những điểm thành công của mô hình là đã huy động được sự tham gia có trách nhiệm từ các cơ quan, đơn vị, chính quyền địa phương trong việc triển khai can thiệp giảm hại và hỗ trợ xã hội. Với sự hỗ trợ kịp thời về kỹ thuật, kỹ năng của các chuyên gia đã thu hút được các đồng đẳng viên tham gia. 

 

Đặc biệt, mô hình đã từng bước tiếp cận được với những người bán dâm, từ đó tuyên truyền, vận động và giúp họ tiếp cận các dịch vụ giảm hại, nâng cao nhận thức để từ bỏ hành vi. Theo ông Phạm Thái Đài - Phó Giám đốc Sở LĐTBXH, với những kết quả tích cực đó, thời gian tới, Sở sẽ chỉ đạo Chi cục Phòng, chống tệ nạn xã hội tỉnh tiếp tục triển khai và nhân rộng trên toàn tỉnh, kết hợp các chính sách hỗ trợ sinh kế cho người bán dâm để chuyển đổi hành vi, tạo sự đồng thuận và xóa bỏ sự kỳ thị đối với người bán dâm…