Những điều còn phân vân về phương pháp nuôi dạy con của Nhật Bản

Phương pháp nuôi dạy con ở Nhật được chia thành 3 giai đoạn rõ rệt: Dưới 5 tuổi đứa trẻ là vua; từ 5-15 tuổi đứa trẻ là “nô lệ”; sau 15 tuổi - bình đẳng như một người bạn.  

Hệ thống nuôi dạy trẻ em của Nhật Bản, đặc biệt không cho phép bất kỳ sự cấm đoán và kiểm soát nào, đã được nhiều bậc cha mẹ trên thế giới yêu thích và học hỏi. Tuy nhiên, điểm trừ của những phương pháp này mang lại cũng ít.

Là quốc gia phát triển, người dân có mức sống cao song Nhật Bản cũng có nhiều người bị rối loạn cảm xúc, như trầm cảm, nghiện công việc, nghiện rượu... Nhà tâm lý học Aina Gromova đã phân tích những nhược điểm chính của mô hình giáo dục ở Nhật Bản như sau:

Các giai đoạn giáo dục Nhật Bản có truyền thống hàng thế kỷ. Chúng gắn bó chặt chẽ với văn hóa và tâm lý của người Nhật.

Tuổi từ 0 đến 5 tuổi - em bé được coi là vua, tràn ngập trong tình yêu và không bị cấm đoán điều gì;

Lứa tuổi từ 6-15 tuổi là thời kỳ “nô lệ”, trẻ đến trường, bắt đầu có kỷ luật nghiêm khắc;

16 tuổi trở lên - đứa trẻ bước vào giai đoạn "bình đẳng", được tạo điều kiện phát triển về mọi mặt.

Không nói về ưu điểm, nhà tâm lý học Aina Gromova đưa ra một số nhược điểm trong nền giáo dục Nhật Bản như sau:

1. Dễ dãi là nguy hiểm

Cho đến khi 5 tuổi, một em bé Nhật Bản thực tế không biết những điều cấm đoán, cả người nhà và người qua đường đều không mắng mỏ vì hành vi sai trái. Thế giới cho một đứa trẻ thực tế không có ranh giới.

Nhưng nó có thực sự vô hại, đặc biệt là bên ngoài xã hội Nhật Bản? Việc không có từ “không” trong hệ thống giáo dục dẫn đến việc đứa trẻ lớn lên trong môi trường “chiếc hộp thiếc”.

Theo thời gian, đứa trẻ phát triển nhận thức sâu sắc rằng bất cứ điều gì tôi muốn, tôi phải có được, và khi không được như ý, đứa trẻ dễ bị tổn thương.

Khi đứa trẻ bắt đầu muốn một thứ gì đó không chỉ từ cha mẹ mà còn từ những người xung quanh, những người không sẵn sàng đáp ứng bất kỳ ý thích bất chợt nào của đứa trẻ, thì mỗi tiếng “không” đều gây ra tổn thương cho đứa trẻ và gây ra sự hiểu lầm, phản kháng và khủng hoảng.

Giai đoạn lên 6 tuổi có đặc điểm là trẻ cực kỳ hứng thú với hoạt động khách quan (trẻ nghiên cứu mọi thứ xung quanh). Chính tại thời điểm này, việc giải thích cho trẻ hiểu điều gì có thể và điều gì không là một trong những nguyên tắc cơ bản của giáo dục. Điều này giúp trẻ không lo lắng, không bỡ ngỡ khi gặp những tình huống bất ngờ. 

2. Sự bao bọc quá mức của người mẹ 

Trong thời kỳ “vua”, trẻ em Nhật Bản gắn bó chặt chẽ với mẹ. Vai trò của người cha lúc này không lớn lắm, chỉ giới hạn trong việc giải trí vào những ngày cuối tuần. Em bé ngủ cùng giường với mẹ rất lâu, mẹ bế con trên tay rất lâu và tất nhiên, mẹ đáp ứng mọi ý thích bất chợt và ý thích bất chợt của trẻ.

Mối quan hệ thân thiết giữa mẹ và con có một số lợi thế, nhưng nó thường phát triển thành sự bảo vệ quá mức, cản trở việc hình thành tính cách tự lập. Đứa trẻ là một thực thể riêng biệt.

Nhiệm vụ cơ bản của cha mẹ là giúp con chuẩn bị cho cuộc sống tự lập. Nếu một người mẹ trong một thời gian dài chịu trách nhiệm về tâm trạng của đứa trẻ, về những hành vi sai trái của con, thì điều này sẽ cản trở sự phát triển trách nhiệm ở đứa trẻ.

Đứa trẻ chỉ có thể trưởng thành khi hiểu được hậu quả những hành động của mình. Những hạt giống của sự trưởng thành cá nhân trong tương lai phải được gieo từ thời thơ ấu. Những đứa trẻ “yếu ớt” thường lớn lên trong những gia đình có cha mẹ bảo vệ quá mức. 

3. Giáo dục theo giới tính

Giáo dục truyền thống của Nhật Bản được đặc trưng bởi sự phân chia giới tính. Phương pháp dạy con trai nghiêm ngặt hơn, các lớp học bổ sung và giáo dục ngoại khóa là bắt buộc đối với chúng. Lối vào bếp đã đóng lại với họ, đây là thế giới của phụ nữ.

Cậu bé được coi là người thừa kế, được truyền dạy một số kiến thức và kỹ năng nhất định. Nhưng sự khác biệt về giới tính trong giáo dục từ lâu đã bị chỉ trích, vì thật sai lầm khi tin rằng chỉ con trai mới quan trọng, mới có thể trở thành người lãnh đạo. 

4. Nguyên tắc "Hãy giống như mọi người khác" cản trở sự phát triển cá nhân

6 tuổi, trẻ em Nhật Bản đến trường và mọi thứ thay đổi chóng mặt. Bất kỳ sự thay đổi đột ngột nào cũng luôn căng thẳng. Cuộc sống "đế vương" bên mẹ được thay thế bằng lao động "nô lệ" ở trường, nơi đề cao kỷ luật và sự phục tùng.

Ngoại hình và hành vi được quy định chặt chẽ. Bạn phải giống như những người khác và đây là nguyên tắc chính của hệ thống trường học Nhật Bản. Trong khi đó, điều quan trọng là dạy một đứa trẻ đưa ra lựa chọn của riêng mình, bày tỏ ý kiến, hiểu cảm xúc và mong muốn của mình, cần phải phát triển các đặc điểm cá nhân. Rõ ràng là khi hệ thống giáo dục được xây dựng theo nguyên tắc "hãy giống như mọi người khác" thì rất khó để phát triển cá tính của chính mình.

5. “Mối đe dọa bị xa lánh” dẫn đến chứng loạn thần kinh và trầm cảm

Xã hội truyền thống của Nhật Bản được tạo thành từ các nhóm chứ không phải cá nhân. Mối đe dọa khủng khiếp nhất đối với người Nhật ở mọi lứa tuổi là bị xa lánh. Từ năm 16 tuổi, khi thời kỳ “bình đẳng” bắt đầu, giới trẻ Nhật Bản trở thành một phần của xã hội rộng lớn, và điều quan trọng nhất đối với họ là không phạm phải sai lầm nào đó dẫn đến sự lên án của xã hội.

Khi bạn được định hướng từ thời thơ ấu rằng bạn không nên bị từ chối trong mọi trường hợp, rằng bạn phải tôn trọng và lắng nghe ý kiến ​​​​của đa số, bạn có nguy cơ trở thành nạn nhân của sự quấy rối và bắt nạt. Sự phụ thuộc vào ý kiến của người khác khiến một người rất dễ bị tổn thương, có thể dẫn đến chứng loạn thần kinh và trầm cảm.