Những khó khăn trong đáp ứng kiểm định quốc tế về giáo dục tại Việt Nam

Cải thiện chất lượng theo chuẩn mực quốc tế

Diễn đàn “Các giá trị của kiểm định quốc tế và câu chuyện thành công” do trường Đại học Công nghiệp Hà Nội và Dự án "Thúc đẩy hợp tác trường Đại học - Doanh nghiệp thông qua đổi mới và công nghệ" (BUILD-IT) vừa được tổ chức với sự tham gia của nhiều chuyên gia kiểm định quốc tế, chuyên gia kiểm định Việt Nam và nhiều trường đại học.

Diễn đàn là cơ hội để các trường đại học của Việt Nam triển khai hệ thống chất lượng, hướng đến sự công nhận quốc tế. Các công cụ và phương pháp do BUILD-IT giới thiệu trong công tác kiểm định và đánh giá đã được đưa vào vận hành một cách có hệ thống ở các trường thành viên của BUILD-IT. Từng bước góp phần vào sự phát triển bền vững của nền giáo dục có chất lượng, cũng như tăng cường số lượng các chương trình đào tạo tìm kiếm và đạt được kiểm định quốc tế, vượt ngoài phạm vi các chương trình đào tạo mục tiêu.

Tại diễn đàn, Tiến sĩ Scott Danielson, Trưởng Chương trình Bảo đảm Chất lượng, Chương trình Giảng dạy Học tập dựa trên Dự án, Đại học bang Arizona, Hoa Kỳ cho biết, việc kiểm định quốc tế cho dù là AUN-QA (Mạng lưới các trường đại học Đông Nam Á) hay ABET (tổ chức kiểm định chương trình đào tạo của Mỹ) đều có mục đích chung là cung cấp cho sinh viên, nhà tuyển dụng và xã hội mức độ tin tưởng nhất định rằng chương trình đó đáp ứng được tiêu chuẩn chất lượng về đào tạo; những sinh viên khi ra trường đã sẵn sàng trở thành người lao động có năng lực, năng suất cao trong xã hội và nơi làm việc. Cụ thể:

Thứ nhất, kiểm định phải được thực hiện bởi một tổ chức phi chính phủ.

Thứ hai, phải có đánh giá đồng cấp để biết các trường đã tuân thủ tốt như thế nào đối với các tiêu chí.

Thứ ba, yêu cầu các trường phải tự đánh giá chất lượng, cải tiến chất lượng thường xuyên và rà soát lại sau một số năm nhất định.

"Chỉ cần một tiêu chí không đạt thì sẽ dẫn tới toàn bộ chương trình không đạt, không được chứng nhận kiểm định. Tất cả tiêu chí này đều có tầm quan trọng ngang nhau, cần được đáp ứng như nhau. Chính vì vậy, các trường cần không ngừng cải tiến các hoạt động của mình và theo dõi, cập nhật những thay đổi trong tiêu chí đánh giá. Sự yếu kém ở một lĩnh vực không thể được bù đắp bởi mặt mạnh ở lĩnh vực khác", TS Scott Danielson nhấn mạnh.

Triết lý giáo dục dựa vào đầu ra

Chia sẻ một số khó khăn, thách thức mà trường Đại học Công nghiệp Hà Nội đang gặp phải trong quá trình thực hiện mục tiêu này, TS Kiều Xuân Thực, Phó hiệu trưởng trường Đại học Công nghiệp Hà Nội cho biết, hiện trong đào tạo, hầu hết chúng ta vẫn quen với việc dựa vào nội dung là chính (tức nặng về truyền thụ kiến thức) nên khi chuyển qua triết lý giáo dục dựa vào đầu ra sẽ là quá trình lâu dài và vất vả. Chương trình Giáo dục Phổ thông 2018 được thiết kế theo triết lý dựa vào năng lực thì năm 2022 mới triển khai từ lớp 10, như vậy đến khóa tuyển sinh 2025 mới có đầu vào là sản phẩm của chương trình này.

Hiện nay, các cơ sở giáo dục ở Việt Nam có mức học phí rất thấp, để nâng học phí cao lên sẽ khó được chấp nhận. Sự tài trợ của các mạnh thường quân cho giáo dục đại học cũng rất ít. Trong khi đó, chúng ta cần nguồn lực rất lớn để đầu tư cơ sở vật chất, bồi dưỡng, nâng cao năng lực đội ngũ giảng viên, đáp ứng chương trình phát triển theo mục tiêu trên.

Ngoài ra, để đạt kiểm định quốc tế cần có sự hợp tác với doanh nghiệp rất sâu sắc, chặt chẽ trong việc thiết lập mục tiêu và chương trình đào tạo. Điều này khác rất nhiều so với chương trình đào tạo thường làm trước nay. "Thông thường chỉ là câu chuyện doanh nghiệp tiếp nhận sinh viên đến thực tập, tuyển dụng sinh viên và giúp chúng ta đánh giá sinh viên (cả chưa tốt nghiệp và đã tốt nghiệp). Nhưng bây giờ câu chuyện là doanh nghiệp phải cùng chúng ta rà soát, phải có sự hợp tác rất chặt chẽ giữa chương trình đào tạo với doanh nghiệp", TS Thực cho hay.

Chủ động trong kiểm định

Theo đánh giá của các chuyên gia, trong xu thế phát triển hiện nay, vai trò của kiểm định trong giáo dục ngày càng quan trọng, phù hợp với chuẩn mực và thông lệ của khu vực và thế giới.

Trao đổi về những chính sách hỗ trợ cho hoạt động kiểm định trong thời gian tới, TS Lê Mỹ Phong, Phó Cục trưởng Cục quản lý chất lượng, Bộ Giáo dục và Đào tạo cho biết cho biết, trước mắt, Bộ Giáo dục và Đào tạo sẽ có Thông tư sửa đổi để các trường đại học được lựa chọn tổ chức để kiểm định, trong đó bao gồm cả tổ chức kiểm định uy tín của nước ngoài được công nhận hoạt động ở Việt Nam.

Bên cạnh đó, Bộ cũng sẽ ban hành một Thông tư đánh giá, giám sát các tổ chức kiểm định, trong đó có cả nội dung đánh giá các tổ chức kiểm định quốc tế.