Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam: Chúng ta phải thay đổi tư duy về tự chủ trong y tế và giáo dục

Nhiều bác sĩ của Việt Nam có trình độ không hề kém so với các nước phát triển

Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam cho biết, Việt Nam luôn nằm trong top đầu thế giới về các chỉ số phục hồi sau dịch COVID-19. Đến nay, thế giới chưa công bố hết dịch, và Việt Nam cũng vậy. Tuy nhiên, với sự chuẩn bị kỹ lưỡng về nhiều mặt, chúng ta có cơ sở thực hiện các biện pháp quyết liệt để tiếp tục đà tăng trưởng nhanh hơn, bù lại hai năm vừa qua.  

Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam nhấn mạnh, đến nay, chúng ta đã tiêm được 260 triệu liều vaccine, nằm ở top đầu thế giới về mức độ bao phủ vaccine. Tuy nhiên, đại dịch không chỉ cướp đi sinh mạng của người dân, mà còn gây khó khăn, bất cập cho hệ thống giáo dục, y tế, an sinh xã hội, nhưng qua đại dịch cũng giúp chúng ta nhận diện rõ hơn những điểm yếu của các ngành.

Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam cho biết, các nước trên thế giới, kể cả những nước có trình độ phát triển cao cũng gặp nhiều khó khăn khi đối diện với đại dịch COVID-19.

“Có những nước rất phát triển nhưng đã phải tuyên bố chính thức là nguy cơ sinh viên sẽ bỏ học đại học do giá thuê nhà trọ quá cao. Thậm chí, có những nước rất phát triển mà nghe không tưởng tượng được là bắt đầu phải cắt khẩu phần ăn trong các bữa ăn tập thể nhà trường của học sinh. Ở Việt Nam chúng ta mặc dù rất nhiều khó khăn, nhưng như các báo cáo đã thấy, chúng ta vẫn lo rất tốt cho bà con, không chỉ ở vùng đô thị, đặc biệt là cả các vùng núi, vùng dân tộc - Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam chia sẻ.

Theo Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam, Việt Nam đang là nước xếp hạng có thu nhập trung bình thấp, nhưng do tính ưu việt của chế độ, sự nỗ lực của cả hệ thống chính trị, của ngành y tế và giáo dục, nên hai ngành này đều được đánh giá có mức phát triển và hiệu quả sử dụng nguồn lực cao rõ rệt so với các nước cùng trình độ phát triển kinh tế.

Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam cho biết, kỳ vọng vào ngành giáo dục và y tế luôn rất lớn. Ngành y tế, giáo dục phải cân đối, đảm bảo giữa kỳ vọng của người dân và khả năng của nền kinh tế; đảm bảo bình đẳng trong tiếp cận dịch vụ giáo dục, y tế; quản trị các cơ sở giáo dục, y tế, thúc đẩy ở cả khu vực công và tư.

“Đối với y tế cũng tương tự. Hiện nay, chúng ta rất nỗ lực cả về chuyên môn, bác sĩ, nhiều bác sĩ chúng ta không hề kém so với các nước phát triển. Nhưng ở các nước một bác sĩ sẽ có đến 3, 4 điều dưỡng viên để chăm sóc người bệnh, không chỉ trị bệnh. Ở chúng ta 1 bác sĩ mới có chưa đến 1,5 điều dưỡng viên. Có những nước như Nhật Bản 1 bác sĩ có 9 điều dưỡng viên và nếu để đảm bảo mức bằng trung bình thế giới, chúng ta phải tăng gấp đôi biên chế ngành y tế như hiện nay, trong khi hiện nay chúng ta vẫn yêu cầu phải giảm” - Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam phân tích.

Phải thay đổi tư duy về tự chủ trong y tế và giáo dục

Về tự chủ trong ngành y tế và giáo dục, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam cho rằng đây là vấn đề rất khó khăn. Các đơn vị sự nghiệp về cơ bản không giảm về biên chế. Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam nêu rõ, vấn đề đặt ra là phải quản trị tốt các đơn vị sự nghiệp này, trong đó chủ yếu là trường học, bệnh viện.

Hiện nay, chúng ta đang có cách làm khác so với thế giới, và thực tế đã chỉ ra rằng, cách làm của thế giới là đáng học tập: Quản trị bệnh viện và trường học là xuất phát từ yêu cầu chuyên môn, phát huy tính chủ động, sáng tạo từ cơ sở, từ đó được quyền tự chủ về bộ máy, về nhân sự, về đầu tư, về thu chi. Vì chúng ta thiếu kinh phí, nên đã lấy tài chính làm yếu tố đầu tiên, nếu lo hết được chi đầu tư và chi thường xuyên thì mới cho tự chủ.

“Ví dụ như đại học ở Đức là tự chủ nhưng ngân sách nhà nước vẫn lo 85%, còn ở chúng ta nếu ngân sách nhà nước còn lo thì không có tự chủ và chúng tôi rất tha thiết là chúng ta sẽ phải thay đổi việc này. Tôi rất mừng vì các đại biểu Quốc hội lần này đã chủ động, rất nhiều đại biểu nêu ra vấn đề này, chúng tôi sẽ tiếp thu để cùng với các cơ quan có chức năng rà soát lại toàn bộ hệ thống pháp luật để chúng ta có những sự đổi mới căn bản hơn” - Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam nhấn mạnh.

Nhân dịp này, thay mặt Chính phủ, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam cảm ơn các ý kiến đóng góp của các đại biểu Quốc hội, đồng thời cho biết các cơ quan chức năng sẽ tiếp thu đầy đủ, rà soát lại hệ thống pháp luật để có sự đổi mới căn bản hơn, giải quyết dứt điểm các vấn đề trong dài hạn, tạo tiền đề phát triển lâu dài.