Thúc đẩy phát triển ngành phim hoạt hình Việt Nam, mở ra hướng hợp tác quốc tế

Theo TS. Ngô Phương Lan, Chủ tịch Hiệp hội Xúc tiến phát triển Điện ảnh Việt Nam (VFDA), phim hoạt hình Việt Nam có lịch sử 63 năm, từ ngày thành lập Xưởng phim hoạt họa búp bê Việt Nam ngày 9/11/1959. Đến tháng 6/1960, bộ phim hoạt hình đầu tiên ra đời là “Đáng đời thằng cáo”. Trong nhiều năm qua, điện ảnh Việt Nam đã có khoảng 700 - 800 phim hoạt hình với quy mô sản xuất hiện nay là 15-17 phim/năm.

“63 năm đồng hành cùng lịch sử dân tộc, qua các giai đoạn chiến tranh, thống nhất đất nước, đổi mới và hội nhập, phim hoạt hình là một bộ phận không thể thiếu được của điện ảnh Việt Nam, là người bạn của các thế hệ khán giả nhỏ tuổi. Gần một trăm bộ phim hoạt hình được trao giải thưởng Bông Sen Vàng, Bông Sen Bạc, Cánh Diều Vàng, Cánh Diều Bạc và các giải quốc tế”, TS. Ngô Phương Lan nhấn mạnh.

Bà Ngô Phương Lan cho rằng, đã đến lúc chúng ta mở rộng tầm nhìn, thay đổi cách đánh giá năng lực và cách thức sản xuất phim hoạt hình để tập hợp sức mạnh, từ đó mở ra hướng hợp tác quốc tế, tạo sự phát triển bền vững để hoạt hình Việt Nam thành một ngành công nghiệp trong công nghiệp văn hóa Việt Nam.

“Nếu chúng ta gọi điện ảnh là nghệ thuật thứ 7 thì phim hoạt hình cũng được gọi là nghệ thuật thứ 8. Nhiều hãng phim hoạt hình nổi tiếng trên thế giới, nhiều quốc gia có những tác phẩm hoạt hình nổi tiếng như Anime, Doraemon, Bánh mì mây… có số lượng hàng tỉ người xem. Làm sao để chúng ta đạt được đỉnh cao như vậy?", bà Ngô Phương Lan nêu.

"Điểm khó khăn của phim hoạt hình Việt Nam là thiếu vắng những bộ phim lớn, có thời lượng dài, đủ sức để chiếm lĩnh được rạp chiếu. Để có những bộ phim hoạt hình chiếm lĩnh thị trường, có dấu ấn, có tên tuổi trên thị trường quốc tế thì phải có những người làm phim tên tuổi, dẫn dắt được ngành làm phim hoạt hình Việt Nam. Hiện nay chúng ta thiếu những tên tuổi như thế", Chủ tịch VFDA nhận định.

PGS.TS Bùi Hoài Sơn, Ủy viên thường trực Ủy ban Văn hóa, Giáo dục của Quốc hội cho rằng, phim hoạt hình có tác dụng lan tỏa thông điệp nhân văn, từ đó khai thác và quảng bá giá trị văn hóa Việt Nam, xây dựng sức mạnh mềm của quốc gia, thương hiệu quốc gia. Nhận thức của chúng ta về phim hoạt hình đặc biệt từ cơ quan quản lý nhà nước là chưa đúng tầm. Chúng ta vẫn xem phim hoạt hình là phim dành cho trẻ em, phim mang tính giải trí. Chúng ta chưa nhận thấy khả năng lan tỏa của nó trong nhiều lĩnh vực như kinh tế - xã hội của đất nước. Bế tắc tiếp theo của chúng ta là vấn đề phát triển nguồn nhân lực, chúng ta cần đào tạo phát triển nguồn nhân lực tốt hơn.

Khẳng định vị trí đặc biệt của hoạt hình, Phó Chủ tịch Liên hiệp các Hội Văn học nghệ thuật Việt Nam Vương Duy Biên cũng cho rằng, cần tính đến việc xây dựng hình ảnh biểu tượng, đặc trưng cho hoạt hình Việt giống như nhân vật Tễu của múa rối. "Xây dựng được nhân vật điển hình cho hoạt hình Việt Nam chính là xây dựng thương hiệu Việt Nam. Đã đến lúc hoạt hình không chỉ phục vụ công chúng nhỏ tuổi mà phải tham dự các liên hoan phim lớn của thế giới, được công chúng thế giới biết đến", ông Vương Duy Biên gợi ý.

NSND Hà Bắc cho biết, khi đến Bảo tàng Điện ảnh thế giới, ông có xem phần hoạt hình thì thấy có 2 phim hoạt hình Việt Nam làm trước giải phóng là Sự tích quả dưa hấu và Tiếng sáo Trương Chi. "Điện ảnh Việt Nam, đặc biệt là hoạt hình chưa có quan hệ với thế giới, nhiều phim chúng ta làm được và hay, được giải nhưng chưa có tên trong Bảo tàng điện ảnh thế giới vì họ thiếu thông tin về chúng ta". NSND Hà Bắc cho rằng, cần có một Liên hoan phim hoạt hình quốc tế tại Việt Nam để có sự thu hút, giao lưu học hỏi cho đội ngũ làm phim hoạt hình.

Khẳng định về tiềm năng và tiềm lực để phát triển hoạt hình Việt Nam, tuy nhiên Phó Cục trưởng Cục Điện ảnh Lý Phương Dung cho biết, các phim hoạt hình ở Việt Nam mới dừng lại ở độ dài 10-15 phút, cũng có những bộ phim 30 phút nhưng ít. Để có được những phim dài 90 phút đủ để chiếu rạp vẫn đang rất khó khăn. Bởi để làm được phim dài cần nhiều yếu tố như kịch bản, trang thiết bị, nhân lực… đó là một sự kết hợp nhiều nguồn lực.

Bà Lý Phương Dung nhận định, chúng ta có tiềm năng, tiềm lực để phát triển phim hoạt hình, tuy nhiên thời gian tới cần có sự hỗ trợ từ chính sách của nhà nước, không chỉ với những hãng phim nhà nước mà với những công ty tư nhân để phát triển chung cho phim hoạt hình.

Trong buổi tọa đàm, các đại biểu tập trung vào 2 nội dung chính về chính sách hoạt động và phát triển sản xuất phim hoạt hình cùng xu hướng hợp tác quốc tế. Hai nội dung chính này đã làm rõ hơn bức tranh toàn cảnh năng lực và tiềm năng của ngành sản xuất phim hoạt hình Việt Nam hiện nay. Buổi tọa đàm "Phim hoạt hình - năng lực sản xuất và xu hướng hướng hợp tác quốc tế" đã khẳng định đây là thời điểm tốt để thúc đẩy phát triển ngành phim hoạt hình Việt Nam mở ra hướng hợp tác quốc tế, tạo dựng tên tuổi Việt Nam trên thị trường quốc tế.