Tọa đàm ra mắt sách “Cơ học lượng tử và Thuyết tương đối”

Diễn giả trực tiếp tại buổi tọa đàm gồm Giáo sư Chu Hảo; Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Ái Việt – Nguyên Viện trưởng Viện Công nghệ Thông tin, Đại học Quốc gia Hà Nội; Nhà giáo, Dịch giả, Tiến sĩ Phạm Văn Thiều. Diễn giả trực tuyến: Tác giả cuốn sách – Giáo sư Phạm Xuân Yêm (từ Pháp).

Ở phần đầu chương trình, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Ái Việt đã chia sẻ những kiến thức căn bản và tóm lược nhất về Cơ học lượng tử và Thuyết tương đối. Bằng lòng nhiệt huyết cùng ngôn từ dễ hiểu, ông đã giúp khán giả có ấn tượng gần gũi hơn về: Thuyết tương đối hẹp, Thuyết tương đối rộng, bản chất khoa học liên ngành và tiềm năng ứng dụng của Cơ học lượng tử. Ông mong muốn các cuốn sách về chủ đề khoa học, có hàm lượng tri thức sẽ càng ngày càng trở nên dễ tiếp cận hơn với mọi tầng lớp độc giả.

Giáo sư Chu Hảo đã tiếp nối bày tỏ quan điểm về giá trị của hoạt động nghiên cứu lý thuyết trước khi bắt tay vào các nghiên cứu ứng dụng. Hệ thống ấy là tiền đề quan trọng để phát triển nền khoa học công nghệ một cách bền vững. Ông cũng tâm sự về niềm hi vọng trong tương lai, các bạn trẻ sinh viên, các viện nghiên cứu khoa học với chuyên môn, chuyên ngành tương ứng sẽ biết đến và chuyên cần tham dự các buổi tọa đàm, sinh hoạt khoa học hơn.

Nhà giáo, Dịch giả, Tiến sĩ Phạm Văn Thiều đánh giá công trình “Cơ học lượng tử & Thuyết tương đối” (Hai trụ cột của vật lý hiện đại) không những có giá trị về mặt học thuật mà còn thể hiện một tấm lòng thiết tha hướng về đất nước, con người Việt Nam của tác giả, Giáo sư Phạm Xuân Yêm. Bởi toàn bộ nội dung cuốn sách đã được ông trân trọng trình bày bằng tiếng Việt. Dù quá trình này đòi hỏi rất nhiều nỗ lực với một nhà khoa học thường xuyên sử dụng ngoại ngữ và xa quê hương đã lâu như ông.

Chương trình cũng nhận được những câu hỏi rất thú vị từ khán giả. Tiêu biểu như câu hỏi liên quan đến quyền năng kèm theo nguy cơ của các máy tính lượng tử và sự kết hợp của lượng tử với Trí thông minh nhân tạo (AI). Các diễn giả đã giải đáp đạo đức của máy móc thực chất phụ thuộc vào đạo đức của người chế tạo, lập trình ra chúng. Do đó, quy trình nghiên cứu và phát triển trong lĩnh vực này cần nhận được sự quan tâm thường trực và nên được đảm bảo bởi đội ngũ các nhà khoa học có lương tâm và tài năng.

Tác giả và tác phẩm

Giáo sư Phạm Xuân Yêm tốt nghiệp Trung học Chu Văn An Hà Nội 1954, Đại học Sài Gòn (1955-1956), học bổng của chính phủ Pháp sang Paris du học năm 1956. Ông là Tiến sĩ quốc gia Đại học Paris. Giám đốc nghiên cứu thuộc Trung tâm Quốc gia Nghiên cứu Khoa học (ngành Vật lý lý thuyết), tòng sự ở Đại học Pierre & Marie Curie, Paris. Biệt phái sang Đại học Stanford (Mỹ, 1974-1975) và CERN (Centre Européen de Recherche Nucléaire, Thụy Sĩ, 1982-1983).

Ông là đồng tác giả với giáo sư Hồ Kim Quang (Đại học Laval, Canada) cuốn sách giáo trình về Vật lý hạt cơ bản: Elementary Particles and their Interactions, Concepts and Phenomena. Springer, Berlin, New York (1998) được dùng trong nhiều đại học Mỹ, châu Âu và Úc.

Sách “Cơ học lượng tử & Thuyết tương đối” (Hai trụ cột của vật lý hiện đại) là thông điệp tinh thần ông muốn gửi đến các thế hệ mai sau về những khám phá khoa học trụ cột đã và còn định hình thế hệ chúng ta đang sống, cũng như thông qua bài Xã hội dựa trên hai trụ cột: Tri thức và lòng trắc ẩn như một credo (tín điều), ông muốn gửi gắm tình cảm đối với đất nước, về những giá trị nhân văn, về sự xây dựng nền khoa học quốc gia, sự tất yếu các giá trị phổ quát của cả thế giới như nền tảng của sự phát triển nói chung mà Việt Nam phải chấp nhận để đồng hành trên con đường thế giới đã và đang đi.