Trừng phạt thể chất và tinh thần là bạo lực trẻ em

Ông Mai Đức Vũ – Chuyên gia thực hiện khảo sát này đã chia sẻ một số phát hiện chính. Theo đó, những “Ông bà, bố mẹ hay áp dụng các biện pháp phạt khiến trẻ cảm thấy đau đớn, sợ hãi, tổn thương” được trẻ lựa chọn là nhóm đối tượng có nguy cơ gây ra BLGĐ cao thứ hai (66,9% số trẻ lựa chọn), chỉ sau nhóm “Người nghiện rượu, bia, ma tuý và các chất gây nghiện khác” (76,5% số trẻ lựa chọn)”.

Trở ngại lớn nhất mà trẻ cho rằng mình có thể gặp phải khi báo tin hoặc tìm kiếm sự trợ giúp là “Em không biết là mọi người có tin những điều mình nói hay không và có giúp mình không?” (59%). Trở ngại lớn thứ hai đối với trẻ là trẻ “Không biết ai, cơ quan nào có thể giúp đỡ những người bị bạo lực để liên hệ” (52%).

Các em cũng đưa ra khuyến nghị với các cơ quan nhà nước, nên đưa ra các luật lệ về PCBLGĐ, xử phạt nghiêm các hành vi về BLGĐ; Tổ chức truyền thông đến cả trẻ em và người lớn về kiến thức, kỹ năng để chủ động trong PCBLGĐ; Khuyến khích trẻ em tham gia vào các hoạt động giáo dục về BLGĐ; Quan tâm cho những trẻ em có hoàn cảnh khó khăn, thường xuyên kiểm tra các hộ gia đình có xu hướng BLGĐ;

Ba mẹ cần gắn kết yêu thương trong gia đình, có sự thấu hiểu, quan tâm đến con cái; Cha mẹ cần tự chủ bản thân và thấu hiểu con cái, cần dạy dỗ, khuyên dạy con đúng cách, biết cách áp dụng các biện pháp phạt phù hợp với trẻ em;

Nhà trường, thầy cô cần phải là chỗ dựa tinh thần vững chãi cho học sinh, chú ý quan tâm đến học sinh, phát hiện các trường hợp học sinh bị BLGĐ và hỗ trợ kịp thời;

Báo chí, truyền thông cần đưa tin và lên án mạnh mẽ các hành vi BLGĐ, nhất là BLGĐ với trẻ em, có những dạng confession/ trang (ẩn danh) để trẻ em có thể tự tin chia sẻ câu chuyện của mình; Đưa tin đúng sự thật, tôn trọng quyền riêng tư, không nên công khai danh tính của người bị BLGĐ và người thực hiện hành vi BLGĐ…

Tại Hội thảo tham vấn dự thảo Luật PCBLGĐ ngày 4/11 do MSD phối hợp với Mạng lưới Quản trị Quyền Trẻ em thực hiện, bà Nguyễn Thu Hà – Hội bảo vệ Quyền Trẻ em Việt Nam nhấn mạnh, ở nhiều gia đình Việt Nam hiện nay, trẻ em là nạn nhân của các hành vi bạo lực gia đình. Tuy nhiên, Luật PCBLGĐ năm 2007 chỉ đề cập tới vấn đề bảo vệ nạn nhân của BLGĐ nói chung chứ chưa tập trung cụ thể vào trẻ em. Các tổ chức xã hội hiện nay có vai trò quan trọng trong việc bảo vệ quyền của các nhóm yếu thế, trong đó có trẻ em, tuy nhiên vai trò của các tổ chức xã hội vẫn chưa được đề cập trong các văn bản, chính sách. Dự thảo luật mới cần bổ sung và nâng cao vai trò truyền thông, nâng cao nhận thức và hỗ trợ nạn nhân của các tổ chức xã hội.

Theo bà Hoàng Thị Tây Ninh (Tổ chức Cứu trợ trẻ em), các hình thức trừng phạt thể chất và tinh thần vẫn chưa được xác định đúng là bạo lực trẻ em. Trong khi nhiều nước đã bao gồm vấn đề này trong Luật thì Việt Nam chưa quy định rõ, chính vì thế việc đưa việc cấm, chấm dứt các hình thức trừng phạt thể chất tinh thần với trẻ em vào dự thảo Luật phòng, chống bạo lực gia đình sẽ là một bước tiến cụ thể của Việt Nam trong bảo vệ và hỗ trợ trẻ em phát triển toàn diện.

Cũng tại sự kiện, Mạng lưới quản trị quyền trẻ em đã đưa ra một số khuyến nghị nổi bật như:

Cần giải thích thêm khái niệm “trừng phạt thể chất tinh thần trẻ em” là bạo lực gia đình do có nhiều cha mẹ vẫn nhầm lẫn đây là hành vi có thể chấp nhận để giáo dục, dạy bảo con trong gia đình. Dự thảo Luật cần quy định cụ thể và đầy đủ hơn các loại hành vi BLGĐ, bao gồm cả các hành vi trừng phạt thể chất, tinh thần đối với trẻ em; các hành vi xâm hại tình dục trẻ em…

Trong dự thảo Luật cần có các quy định đặc thù, thể hiện tính nhạy cảm về giới, độ tuổi, đặc điểm cá nhân… với các trường hợp người bị bạo lực là trẻ em và người gây ra bạo lực là trẻ em, bao gồm các biện pháp phòng ngừa, phát hiện, ngăn chặn và xử lý người có hành vi BLGĐ cũng như các biện pháp bảo vệ, hỗ trợ, phục hồi cho người bị bạo lực; phòng ngừa tái diễn các hành vi bạo lực. Riêng đối với trẻ em là nạn nhân bị bạo lực, ngoài việc hỗ trợ các nhu cầu thiết yếu, hỗ trợ về y tế, tâm lý, trợ giúp pháp lý thì cần quan tâm tới việc học tập và bảo vệ bí mật đời tư cho trẻ, bảo đảm trẻ được phục hồi, tái hòa nhập và phát triển toàn diện sau khi bị bạo lực.

Dự thảo Luật cần chú trọng các biện pháp phòng ngừa BLGĐ (bao gồm cả phòng ngừa hành vi BLGĐ xảy ra và phòng ngừa tái diễn hành vi BLGĐ). Đồng thời với các biện pháp xử lý người có hành vi BLGĐ cần ưu tiên áp dụng các biện pháp tuyên truyền, giáo dục để giúp họ nâng cao nhận thức về hậu quả, tác hại của BLGĐ, trang bị cho họ các kỹ năng để thay đổi hành vi ứng xử, sử dụng các biện pháp phi bạo lực để giải quyết các xung đột, mâu thuẫn trong gia đình; áp dụng phương pháp giáo dục tích cực thay vì các biện pháp giáo dục “dựa trên nỗi sợ”, kỷ luật theo kiểu “trừng phạt” trẻ em.

Dự thảo Luật nên đề cập cụ thể chi tiết hơn có các biện pháp tuyên truyền, giáo dục nâng cao nhận thức của cộng đồng về vấn đề BLGĐ nói chung, BLGĐ đối với trẻ em nói riêng để thay đổi những quan niệm mang tính “chấp nhận”, “cổ vũ” cho BLGĐ và mang tính định kiến giới như: “thương cho roi cho vọt”, “đèn nhà ai nhà nấy rạng”, “tam tòng tứ đức”, “đàn ông là trụ cột trong gia đình…

Bên cạnh đó, cần chú trọng nâng cao hiệu quả của quản lý nhà nước, bồi dưỡng năng lực cho đội ngũ cán bộ làm công tác PCBLGĐ, xây dựng cơ chế phối hợp liên ngành trong PCBLGĐ từ cấp Trung ương tới cấp địa phương. Cần có đường dây nóng và các ứng dụng công nghệ thông tin để các gia đình, nạn nhân có thể dễ dàng tiếp cận; tuy nhiên, Mạng CRG không tán thành việc tích hợp vào Tổng đài Quốc gia bảo vệ trẻ em 111 vốn là Tổng đài dành riêng cho việc bảo vệ, hỗ trợ, tư vấn giáo dục trẻ em. Nếu tích hợp vào Tổng đài có thể dễ có sự chồng lấn về chức năng, nhiệm vụ và dễ dẫn đến rủi ro trẻ em tiếp tục không được ưu tiên, để ý, dễ bị quên lãng khi nói tới vấn đề bạo lực gia đình.

Dự thảo Luật nên thúc đẩy hơn nữa việc xã hội hóa, khuyến khích và huy động hiệu quả sự tham gia của các tổ chức xã hội, các đoàn thể quần chúng và cộng đồng dân cư vào công tác PCBLĐ.