Xây dựng Chiến lược phát triển giáo dục nghề nghiệp giai đoạn 2021-2030

 

 

Phát biểu khai mạc Hội thảo, PGS.TS Nguyễn Thị Việt Hương, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục GDNN cho biết: Một trong những cơ sở quan trọng xây dựng Chiến lược phát triển GDNN trong 10 năm tới, đó là: Ban chấp hành Trung ương Đảng Ban hành Chỉ thị số 37-CT/TW ngày 6/6/2014 về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác đào tạo nhân lực có tay nghề cao; Ban cán sự Đảng Bộ LĐTBXH Ban hành Nghị quyết số 617-NQ/BCSĐ ngày 28/12/2018 về tiếp tục đổi mới và nâng cao chất lượng GDNN đến năm 2021 và định hướng đến năm 2030. Thủ tướng Chính phủ đã ra Chỉ thị số 24/CT-TTg ngày 28/5/2020 về việc đẩy mạnh phát triển nhân lực có kỹ năng nghề, góp phần nâng cao năng suất lao động và tăng năng  lực cạnh tranh quốc gia trong tình hình mới. Đây là những định hướng rất quan trọng để phát triển GDNN trong thời gian tới. Chiến lược phát triển GDNN được coi là “sợi dây” xuyên suốt, làm cơ sở, làm định hướng để thúc đẩy sự phát triển hệ thống GDNN trong thời gian 10 năm tới.

 

Chính phủ và Bộ LĐTBXH đã giao Tổng cục GDNN tổ chức xây dựng Chiến lược phát triển GDNN giai đoạn 2021-2030. Đến nay, đã có một số công việc được triển khai và đã định hình được những nét cơ bản của Chiến lược. 

 

Theo các chuyên gia, việc xây dựng chiến lược được đặt ra trước các yêu cầu về tăng trưởng kinh tế cao và bền vững với khát vọng đưa Việt Nam trở thành một nền kinh tế công nghiệp hóa, hiện hóa và có thu nhập trung bình cao vào năm 2035 hoặc thu nhập cao vào năm 2045; yêu cầu từ hiện đại hóa nền kinh tế với nền công nghiệp hiện đại chiếm tỷ trọng cao và giữ vai trò chủ đạo trong tăng trưởng kinh tế và phát triển bền vững, trong đó tỷ trọng công nghiệp và dịch vụ chiếm trên 90% GDP, trên 70% lao động của nền kinh tế làm việc trong lĩnh vực công nghiệp và dịch vụ; các yêu cầu khác từ sự biến đổi cơ cấu dân số, tác động của cuộc cách mạng công nghệ 4.0, tăng cường hội nhập kinh tế quốc tế. Để đáp ứng các yêu cầu đó, cần lực lượng lao động có kỹ năng tay nghề cao, có đủ năng lực tiếp thu công nghệ hiện đại tiên tiến trên thế giới.

 

PGS.TS Trần Đình Thiên, thành viên Tổ tư vấn kinh tế của Thủ tướng cho rằng,  chiến lược luôn có sứ mệnh lịch sử đặc biệt, cần định hình rõ ràng. Đây là cơ hội để đổi mới toàn hệ thống GDNN. Cơ cấu nguồn nhân lực GDNN phải là một bộ phận của cơ cấu nhân lực quốc gia, chiến lược phát triển nhân lực quốc gia. PGS.TS Trần Đình Thiên nhấn mạnh cần có đánh giá đầy đủ, sâu sắc về nguyên nhân, hạn chế của thực hiện chiến lược phát triển dạy nghề giai đoạn trước đó, đánh giá một cách đầy đủ thực trạng nguồn lực hiện có. Nhân lực Việt Nam hiện nay còn nhiều hạn chế, chỉ đáp ứng ở mức thấp các yêu cầu của công nghiệp. Đứng trước yêu cầu thay đổi cơ cấu công nghiệp, sự tác động của kinh tế số dẫn đến thay đổi cơ cầu ngành nghề, 10 năm tới cơ cấu nghề nghiệp Việt Nam sẽ ra sao, kỹ năng của người lao động thay đổi như thế nào, điều này cần định hình rõ.

 

PGS.TS Dương Đức Lân, Chủ tịch Hiệp hội GDNN và Nghề công tác xã hội Việt Nam cho rằng, các giải pháp đưa ra cho Chiến lược phải có tính đột phá, huy động tốt các nguồn lực để thúc đẩy phát triển, thay đổi về chất đối với GDNN. Một số nội dung được đề cập để xây dựng chiến lược như đào tạo hệ 9+, hệ trung học chuyên nghiệp, đào tạo cập nhật kỹ năng cho lao động, mô hình hội đồng kỹ năng nghề, đào tạo nghề gắn với doanh nghiệp, tập nghề, trung tâm thực hành vùng, phân bổ nguồn lực theo đầu ra là những nội dung mới và cần nghiên cứu để đưa vào chiến lược.

 

TS. Jurgen Harwigt, Giám đốc chương trình Đổi mới đào tạo nghề Việt Nam, đề nghị giai đoạn tới, GDNN cần tập trung cải thiện hệ thống thông tin dữ liệu, báo cáo, dự báo đáp ứng yêu cầu phát triển hệ thống; xây dựng các tiêu chuẩn ở nhiều cấp trình độ khác nhau, phát triển đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý. Ưu tiên phát triển mô hình hội đồng kỹ năng nghề ở nhiều ngành nghề khác nhau, đào tạo trong nội bộ doanh nghiệp và đưa GDNN tiếp cận tốt hơn đối với người dân và xã hội.

 

TS. Nguyễn Văn Lân, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn nhấn mạnh đến sự cần thiết về phát triển đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý cơ sở GDNN, cần có một trung tâm tích hợp vùng thực hiện nhiều chức năng đào tạo bồi dưỡng, làm rõ cơ chế đặt hàng trong đào tạo để giảm bớt đầu tư từ nguồn kinh phí Nhà nước trong Chiến lược. 

 Phát biểu tổng kết Hội thảo, TS. Trương Anh Dũng, Tổng cục trưởng Tổng cục GDNN cho rằng, Việt Nam hiện nay với quy mô dân số trên 90 triệu người, lượng lượng lao động trên 55 triệu người, mỗi năm GDNN chỉ tuyển sinh khoảng 2,2 triệu người, lực lượng lao động qua đào tạo chưa tới 25% là chưa tương xứng. Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo trong thời gian tới tăng quy mô tuyển sinh lên gấp đôi, gấp ba sẽ là một thách thức lớn cho hệ thống GDNN. Đào tạo, đào tạo lại, đào tạo thường xuyên, thiết kế hệ thống GDNN mở, linh hoạt hướng vào đối tượng trên 55 triệu lao động là nội dung mà Tổng cục GDNN sẽ tập trung cao độ trong thời gian tới. 

Bên cạnh đó, đổi mới cơ chế tài chính, cơ chế tự chủ cũng là những thách thức lớn cho hệ thống, tư duy quản lý GDNN. Chiến lược phát triển GDNN phải là một bộ phận quan trọng của chiến lược phát triển kinh tế xã hội, đồng thời gắn với chiến lượng phát triển giáo dục và đào tạo, chuyển hệ thống vận hành theo cơ chế tự chủ và quy luật cạnh tranh, phát triển theo hướng mở rộng quy mô, số lượng và nâng cao chất lượng. 

 

TS. Trương Anh Dũng cũng nhấn mạnh 3 nhóm vấn đề liên quan tới xây dựng mục tiêu chiến lược cần làm rõ là quy mô, chất lượng và cơ cấu ngành nghề đào tạo. Cùng với đó là thay đổi nhận thức của các cấp quản lý về GDNN; tiếp tục đổi mới thể chế chính sách, tái cơ cấu, chuyển đổi mô hình đào tạo, chuyển đổi số, phát triển hệ thống liên thông, khung trình độ, hội nhập quốc tế, đảm bảo chất lượng đào tạo...